Waardevolle wijken circulair ontwikkelen met de Waardebloemmethode

Uit het onderzoek blijkt dat het voor lokale initiatiefnemers niet altijd eenvoudig is om circulaire ambities op buurt- of wijkniveau te verwezenlijken. Hiervoor zijn twee oorzaken aan te wijzen. In de eerste plaats is ‘de gemeente’ met al haar afzonderlijke afdelingen een lastige partner. Ambtenaren zijn vaak wel van goede wil om lokale initiatieven te faciliteren maar de silostructuur van verschillende beleidsdomeinen blijkt een goede samenwerking met (georganiseerde) burgers in de weg te staan. Gemeenten werken per domein met eigen probleemdefinities, planningen en budgetten, terwijl burgers vaak handelen vanuit integraal georiënteerde ambities, gestoeld op lokale urgentie en noden. Een ambtelijk aanspreekpunt in de wijk als ‘vertaler’ en ‘bemiddelaar’ tussen burger en ambtenarij zou hier wellicht uitkomst kunnen bieden.

De tweede oorzaak is dat het verwezenlijken van collectieve circulaire ambities langdurige en complexe processen zijn. Van betrokken burgers vraagt dit veel tijd en energie. Uit het onderzoek Waardevolle Wijken blijkt dat de aanwezigheid van bepaalde ‘enabling’ factoren (verwezenlijkingsfactoren) cruciaal zijn voor het slagen van lokale circulaire initiatieven. De factoren die een rol blijken te spelen in het mogelijk maken van het sluiten van kringlopen op wijkniveau zijn: kennis van technologische mogelijkheden, het kunnen navigeren binnen institutionele systemen en het creëren van draagvlak onder medebuurtgenoten, passie voor waar je mee bezig bent, tijd en uiteraard geld. Zowel geld om je zelf ‘vrij’ te kunnen maken om tijd en energie te kunnen steken in verduurzaming van je wijk als ook financiën om de geformuleerde ambities daadwerkelijk te kunnen omzetten in een haalbaar project. Bij het vergroten van deze ‘enabling’ factoren zouden publieke partijen een rol kunnen spelen, maar is er ook een nieuwe rol weggelegd voor professionals die werkzaam zijn binnen het domein van ruimtelijke ordening. Zo zouden ontwerpers of professionals, die nu vaak in opdracht werken van een publieke of private partij, (georganiseerde) burgers kunnen ondersteunen met hun kennis van het integraal ontwerpen van circulaire systemen. Ook zouden zij op kunnen treden als tussenpersoon of bemiddelaar tussen burgers en formele partijen. Kortom, het inzetten van ontwerpkracht biedt kansen om circulaire oplossingen in samenhang te ontwikkelen en te verbeelden, waarmee de kans op waardecreatie en het verwezenlijken van gemeenschappelijke ambities wordt vergroot.