Gemeente Venlo heeft extra aandacht voor kwetsbare groepen

Het oude beleidskader voor het sociaal domein van de gemeente Venlo dateerde nog uit de tijd van de decentralisaties. “Het was dus nodig tijd voor een herijking”, benadrukt Verheijden. “We begonnen met het in beeld te brengen van de belangrijke ontwikkelingen en trends in het maatschappelijk domein. Dat deden we samen met betrokken beleidsadviseurs. Daarnaast hebben we input verzameld van ongeveer 1.000 inwoners.” Een belangrijke trend die op tafel kwam was dat er steeds meer problemen spelen bij een beperkte groep kwetsbare inwoners. Denk aan armoede en schulden, problemen rondom wonen, gezondheidsproblemen en daarmee samenhangende stress. “Ook onze gesprekspartners in het maatschappelijk domein herkenden dat”, aldus Verheijden. Ze merken het ook in de eigen ondersteuning, bijvoorbeeld als het gaat om multiproblematiek of de publieke gezondheid. De Groot vult aan: “Corona maakt de ongelijkheid extra zichtbaar en versterkt die. Maar vergroot urgentie om er iets aan te doen.”

Variëren naar vermogen met maatwerkoplossingen

De groeiende ongelijkheid tussen mensen verminderen, daarin ziet de gemeente Venlo in ieder geval een belangrijke opgave. Dit zie je expliciet terug in een van de vier beleidsankers: ‘variëren naar vermogen’. Dit anker biedt, net als de andere drie, ‘vitaal en veerkrachtig’, ‘verbonden en vindbaar’ en ‘veilig en vertrouw(en)d”, houvast voor beleid en uitvoering. De ankers moeten stimuleren dat beleidsadviseurs zich, bij elk beleids- en uitvoeringsplan met het maatschappelijke netwerk, afvragen: ‘hoe geef ik – ook in de uitvoering, met onze partners – invulling aan de principes die er aan verbonden zijn?’ Verheijden: “Bij variëren naar vermogen, dat in veel situaties vraagt om een meer individuele benadering waarbij we het bredere plaatje schetsen, is de inzet dat de gemeente gelijke kansen creëert voor haar inwoners en bereid is daarvoor een ongelijke behandeling toe te passen. Een goed voorbeeld vind ik de Doorbraakmethode, die is ontwikkeld door het Instituut Publieke Waarden. Die richt zich op maatwerkoplossingen voor mensen of gezinnen met meerdere problemen die met de reguliere ondersteuning van gemeenten vastlopen. Het vraagt enige creativiteit en soms afwijken van standaardregels en routines, om mensen uit het slop te helpen of erger te voorkomen. Die maatwerkaanpak is bovendien nog eens bewezen kosteneffectief.“

Zorgen voor gelijke kansen op gezondheid

De inzet om kansenongelijkheid te verminderen geldt ook voor kwetsbare groepen en wijken. “Het anker vitaal en veerkrachtig is meer gericht op collectieve en groepsgerichte inzet”, legt Verheijden uit. “Bijvoorbeeld voor gezondheid. Maar ook dan is aandacht voor het verminderen kansenongelijkheid belangrijk”. De Groot: “Zo is de Voedselagenda een manier om met inwoners in gesprek te komen over gezonde voeding en door samen te koken en te eten kunnen we bouwen aan sociale netwerken in de wijk. Dat versterkt elkaar”. Verheijden vult aan: “Zo zijn we ook bezig om na te denken over we hoe gezondheid en de belangen van het maatschappelijk domein straks beter mee kunnen nemen in de Omgevingsvisie en -plan. Dat is een enorm project, dat de afdeling in het ruimtelijk-fysieke domein trekt. Mijn collega volksgezondheid en ik gebruiken nu de ankers om te kijken welke inbreng we vanuit gezondheid kunnen geven. Vanuit het anker ‘variëren naar vermogen’ kwamen we uit op de vraag: ‘(hoe) gaan we in de Omgevingsvisie nog meer de focus leggen op de impact en de meerwaarde juist voor de kwetsbare groepen?’ En bij ‘vitaal en veerkrachtig’ denken we dan vooral aan de gezondheidsbevordering. Hoe kun je de omgeving zo inrichten dat die leidt tot een gezondere leefstijl? Zo gaan we alles langs.”

Een ander voorbeeld is een uitvoeringsprogramma dat Venlo aan het opstarten is voor gezondheid en sport. “Ook daar pakken we Fier op Venlo bij en hebben we aandacht voor kansengelijkheid”, vertelt Verheijden. “Zoals we eerder deden bij het programma ‘De Gezonde Basisschool van de toekomst’. Scholen die daaraan meedoen, ontzorgen we met een totaalpakket. Met onder andere een gezonde lunch, beweegmomenten, extra ondersteuning van sociaal werkers en aandacht voor cultuur. Met name scholen in de aandachtswijken doen mee. De wijken waarin je bij de jeugd de meeste gezondheidsproblemen ziet. Daarmee ligt de focus dus niet op de scholen in de betere wijken, die het zelf wel redden.”

Andere manier van kijken en werken

Met ‘Fier voor Venlo’ is er ook geld voor innovatie. Daarvoor is bij elk anker een concrete opgave benoemd waarop de gemeente vernieuwing wil stimuleren. Bij ‘variëren naar vermogen’ is dat bijvoorbeeld werken met en aan talenten van mensen. Bij ‘vitaal en veerkrachtig’ is dat voeding. Met de invulling daarvan wordt nu een begin gemaakt. “Het is ook belangrijk dat we monitoren en evalueren wat die nieuwe aanpakken gaat opleveren”, benadrukt de Groot. “Dat je weet of je ook het gewenste effect bereikt. Ook financieel, want alleen dan kun je goed opschalen. En begin met de meest kwetsbare groepen, daar ben ik groot voorstander van. Want niet alleen is de problematiek daar zo groot dat er een hefboom is om het op te lossen, ook leer je juist daar anders kijken en werken. Als je daar als gemeente in dialoog gaat met de inwoners en samenwerkingspartners en zo samen een paar lastige vraagstukken weten te kraken daar, dan zijn we geslaagd wat mij betreft.”