Samenwerken aan Healthy Ageing
Aan de wieg de brede gezondheidsvisie stond ‘Het Akkoord van Groningen’, tussen de gemeente, provincie en Groningse kennisinstellingen – de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en de Hanzehogeschool. Ook was het Healthy Ageing Netwerk Noord Nederland (HANNN) betrokken. Het jaar 2016 was belangrijk toen de partners betrokken waren bij het internationale congres ‘Building the Future of Health’ in Groningen. Dat ging over de bijdrage van de gebouwde omgeving aan een goed en gezond leven. Zwaving: “We zijn toen binnen de gemeentelijke organisatie ook grote bijeenkomsten gaan organiseren. Met onder meer de gezondheidscollega’s, die het gezondheidsbeleid voor 2018-2022 moesten maken.”
Gezonde stadsprincipes in de wijkaanpak
Na het congres en op verzoek van het college maakten de kennisinstellingen en andere partners, de ’Healthy Ageing visie’. Die kent zes kernwaarden (de zogenaamde G6): actief burgerschap, bereikbaar groen, actief ontspannen, gezond verplaatsen, gezond bouwen en gezonde voeding. “Deze ‘gezonde stadsprincipes’ zijn vervolgens gebruikt in een pilot en wijkaanpak in de Groningse wijk Selwerd”, vertelt Zwaving. “Hierbij bouwden we voort op een al langere traditie van integraal werken in het kader van wijkvernieuwing. We betrokken bewoners en is er een aparte wijkgerichte coalitie opgericht. Sindsdien is het meenemen van gezondheid in de wijkaanpak en in de meerjarenprogramma’s van stadsontwikkeling, steeds meer staande praktijk geworden. Ook dankzij extra financiële investeringen in de leefbaarheid in (uiteindelijk tien) wijken, waar op alle fronten het nodige moest gebeuren. “
De uitkomst: specifieke wijkplannen, met aandacht voor gezondheid en waar de verbinding tussen fysiek (leefkwaliteit) en sociaal (kwaliteit van leven) het uitgangspunt is. Het gaat dus om een samenhangende aanpak op het gebied van armoede, groen, buitenzijn, een veilige buurt, positief opgroeien en prettig, duurzaam en gezond wonen. Zwaving: “Daarmee kwam er een extra en zevende waarde bij: veiligheid (fysiek en sociaal).”
Goede organisatievoorwaarden
Terugkijkend constateert Zwaving dat het succes van de verbinding gezondheid en leefomgeving mede te danken is aan het feit dat de ’Healthy Ageing visie’ gekoppeld was aan extra geld voor aanjaagfuncties voor meerdere jaren. Dat gaf ruimte om collega’s van bijvoorbeeld stadsontwikkeling en gebieds- en wijkgericht werken te benaderen over de visie. En om de juiste verbindingen te leggen tussen afdelingen en de samenwerking met de kennisinstellingen te concretiseren in de vorm van gezamenlijke onderzoeksopgaven. Zwaving: “Je moet dat aanjagen echt een aantal jaren volhouden. Het loont: nu is er veel contacten tussen collega’s die met gezondheid bezig zijn en die bijvoorbeeld in het fysieke domein werken. De opgaven voor de stad worden op alle domeinen gebiedsgericht verbonden. Onze organisatie is aangepast op gebieds- en opgavegericht werken.”
Verbinding sociaal domein en zorg
Met middelen vanuit onder meer de programma’s Regiodeal Groningen Noord werkt de gemeente verder aan een gecombineerde wijkgerichte aanpak. Ook lopen er grote gebiedsontwikkeling-projecten waarin de gezonde stadsprincipes worden meegenomen. Bijvoorbeeld bij de plannen voor de Grote Markt, het stationsgebied, het Suikerunieterrein en Stadshavens. Daarnaast maakt wethouder Isabelle Diks zich nu sterk voor een betere verbinding tussen volksgezondheid, armoede, zorg en veiligheid. Zwaving: “We sluiten bijvoorbeeld aan bij de actualiteit van de opgaven van het coronaherstelbeleid (‘Iedereen doet weer mee in 050’) de integrale armoedeaanpak ‘Kansrijk Groningen’ en de grotere landelijke aandacht voor de relatie tussen gezondheid en armoede.”