Woonzorgvisie Oss: fysiek en sociaal domein werken pragmatisch samen

De Osse aanpak inspireert

De Osse aanpak biedt inspiratie voor gemeenten die ook een woonzorgvisie aan het opstellen zijn. We spraken over de inhoud en de procesaanpak met Ilona Meuwissen (beleidsadviseur sociaal domein) en Nick Rombout (beleidsmedewerker wonen).

Verdelen van schaarste

Op 26 oktober stelde de gemeenteraad van de gemeente Oss de “Osse visie op Wonen, Welzijn en Zorg” vast. Hierin zijn alle aandachtsgroepen uit het nationale programma ‘Een thuis voor iedereen’ opgenomen. Meuwissen: “We hebben de aandachtsgroepen duidelijk gepositioneerd ten opzichte van reguliere woningzoekenden. We willen nu een evenwichtige verdeling van de schaarse sociale huurwoningen over de verschillende aandachtsgroepen in verhouding tot de reguliere woningzoekende.” Dit zou in de toekomst dus ook kunnen betekenen dat de gemeente Oss niet kan voldoen aan de taakstelling huisvesting statushouders in een bepaald jaar. Rombout vult aan: “We hebben een enorme kwantitatieve én kwalitatieve bouwopgave tot en met 2040. Het aanbod sociale huurwoningen is in Oss te eenzijdig. Naast rijtjeshuizen en grotere appartementen zijn bijvoorbeeld ook studio’s voor éénpersoonshuishoudens voor een maandelijkse huur van 500 euro nodig. We gaan hierover in gesprek met de corporaties en ontwikkelaars.”

Woonzorgvisie als nadere uitwerking op de woonvisie

Doordat de schaarste zo duidelijk wordt gevoeld, werken de gemeentelijke afdelingen uit het fysieke en het sociaal domein steeds intensiever samen. Dit kwam in een stroomversnelling door de gezamenlijke bestuursopdracht van de wethouders Wonen en Zorg voor het opstellen van een woonzorgvisie. Nauw contact tussen de beleidsdomeinen en tussen beide wethouders is randvoorwaardelijk, ook voor de uitvoering van de woonzorgvisie. “We hebben lang gediscussieerd over de positionering van deze visie. Is het nu wonen, welzijn of zorg?”, vertellen Meuwissen en Rombout. “We hebben met de wethouders en de managers de vraag gesteld: waar moet de visie nu toe dienen? Het antwoord luidde: ‘Aandachtsgroepen een positie geven in de krappe woningmarkt waar nu nog onvoldoende aandacht voor is.’” Hiermee werd de woonzorgvisie een addendum op de woonvisie. Dat neemt niet weg dat beide wethouders zich hard maken voor de vertaalslag van visie naar uitvoering ook in de domeinen zorg en welzijn.

Slim totstandkomingsproces

In opdracht van de gemeente leverden externe onderzoekers[1] in januari dit jaar een woonzorganalyse. Meuwissen vertelt: “We hebben heel bewust een onafhankelijke partij het onderzoek laten doen, om te voorkomen dat we ons eigen vlees keurden. Een onafhankelijk plaatje van de woonzorgbehoefte presenteert ook steviger naar de gemeenteraad.”  Rombout voegt toe: “Voor het maken van prognoses was ook specifieke kennis nodig die bij de gemeente ontbrak.”

Het inzicht in de lokale opgaven op het gebied van wonen, zorg, welzijn en leefbaarheid was de basis voor de “Opinienota Woonzorgvisie gemeente Oss”. Deze nota is in de gemeenteraad besproken, waardoor deze al voor de zomer richtinggevende uitspraken heeft kunnen geven als input voor de verdere uitwerking van de woonzorgvisie.

Pragmatische uitvoering

“In de woonzorgvisie hebben we ook een uitvoeringsagenda op hoofdlijnen opgenomen. Die moeten we nog wel in detail uitwerken. Maar door de hoofdlijnen op te nemen, is de koers bepaald en behouden we tempo”, stelt Meuwissen. De gemeente voert de visie onder andere uit in samenwerking met vele partijen. Rombout: “We pakken het pragmatisch aan. We maken geen lappen tekst, maar per actiepunt een overzicht van de betrokken partijen, de planning en de financiën. Hiermee gaan we in- en extern de boer op.”

Nieuwe prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties zijn in de maak. Meuwissen licht toe: “Dat wordt samen pionieren; de opgave is groot en je wilt geen onhaalbare opdracht formuleren. De vraag is dus; hoe gaan we dit samen doen in de praktijk?” Rombout vult aan: “We houden vernieuwende opties als woningdelen en -splitsen voor de corporaties open en gaan samen proberen om vraag en aanbod binnen de aandachtsgroepen zo passend mogelijk te maken.”

Afweging woonzorginitiatieven

De gemeente Oss stelde geen apart afwegingskader op voor het afwegen van nieuwe woonzorginitiatieven. Rombout: “De woonzorgvisie geeft een basis voor de beoordeling van initiatieven. Alle initiatieven worden voorgelegd aan de gemeentelijke intaketafel. Hier doen we in eerste instantie een beoordeling op basis van wenselijkheid vanuit beleid; bijvoorbeeld de getalsmatige behoefte aan het aantal woningen voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Het kwalitatief beoordelen van het initiatief volgt vaak pas later in het traject, als het initiatief meer is uitgewerkt.”

Het Osse college van B&W is zich bewust van de mogelijkheid dat er mensen van buiten Oss in nieuwe woonzorginitiatieven terecht kunnen komen. Dat kun je niet volledig reguleren, maar dat weerhoudt Oss er niet van om met deze opgave aan de slag te gaan. Bovendien hebben collega gemeenten eenzelfde woonzorgopgave die zal moeten worden ingevuld.

Afstemming met de regio

Oss is binnen de regio nog een van de weinige gemeenten die al een woonzorgvisie heeft vastgesteld. Rombout: “Veel andere gemeenten zijn nog niet gestart, of bevinden zich in de analysefase. Het is daardoor zoeken hoe het regionale proces vorm te geven.  We zetten nu binnen de woondealregio een governancestructuur op met vertegenwoordigers vanuit wonen en zorg.  Voor verschillende onderwerpen worden er werkgroepen gevormd. Het zou goed zijn als we allemaal dezelfde definities en cijfermatige onderbouwing gebruiken.“