Hoewel wijk- en sectorambtenaren bij dezelfde organisatie werken, komen ze elkaar niet iedere dag tegen. Om die reden werkten we in de werkplaatsen met trio’s van de gemeenten: wijkambtenaren plus collega’s uit het fysieke en sociale domein. De werkplaatsen waren voor sommigen een eerste, domein-overstijgende kennismaking. Ieder trio bracht een casus mee van een vraagstuk met een wijkcomponent, zoals de huisvesting van statushouders in de wijk of het faciliteren van jongeren die een skatepark willen aanleggen. Platform31 organiseerde de werkplaatsen. Iedere bijeenkomst was er een inspirerende spreker, gezamenlijke kennisuitwisseling en een opdracht die de eigen casus verder hielp. Tussen de bijeenkomsten krijgen de trio’s huiswerk mee die helpen bij het nadenken over hoe de lessen uit de werkplaatsen in praktijk gebracht kunnen worden. Doel is om niet alleen de casus een stap verder te helpen maar ook om meer inzicht te krijgen in hoe integraal wijkgericht werken georganiseerd kan worden in jouw gemeente en wat jouw positie in deze werkwijze is.
Organogram geeft eerste indruk
Eén van de eerste vragen aan de deelnemers was om te duiden hoe wijkgericht werken in het organogram van hun gemeente past. Dit geeft inzicht in hoe het wijkgerichte werken gepositioneerd is ten opzicht van andere domeinen of het bestuur. In de rechterkolom staat ter illustratie het organogram van de gemeente Altena. De gemeente lijkt met dit organogram te willen laten zien dat ze middenin de maatschappij staat. Het valt het op dat er geen directe hiërarchie te zien is in de afbeelding. Kerngericht werken – de naam van de werkwijze in Altena – is niet apart genoemd in het organogram. De deelnemers uit Altena hebben aangegeven dat kerngericht werken inhoudelijk hoort bij de directie externe oriëntatie en onderdeel is van team Samenleving. Vanuit deze positie lijkt het organogram aan te geven dat er op gelijkwaardig niveau samengewerkt wordt met alle andere domeinen in Altena. De wijkambtenaar lijkt dan ook een integrale opdracht te hebben. De directeur externe oriëntatie staat vlakbij de algemeen directeur en het college. De afstand tussen bestuur en wijkambtenaar lijkt – afgaand op het organogram – klein.

Schuiven vanuit de praktijk
Het voorbeeld laat zien dat een organogram een eerste indicatie geeft van het wijkgerichte werken in de praktijk maar tegelijkertijd mist er veel informatie. Daarom heeft Platform31 samen met het LPB de schuifoefening ontwikkeld. Deze oefening gebruikt de metafoor van een mengpaneel waarin iedere gemeente het wijkgerichte werken op een eigen manier afstemt. Is er in de gemeente op een categorie geen keuze gemaakt, dan staat een schuif in het midden. Is er wel een keuze gemaakt, dan wordt de schuif hoger of lager geplaatst. De oefening werd in de werkplaatsen ingevuld door de trio’s vanuit hun eigen kennis en ervaringen. Er zijn vijf categorieën: positionering intern, proces met bewoners, proces binnen gemeente, bestuur en politiek en communicatie. Deze categorieën worden hieronder aan de hand van de drie gemeenten toegelicht.