Hoe verduurzaam je maatschappelijk vastgoed? 8 tips!

In 2030 willen we volgens het Klimaatakkoord 49 procent minder CO2 uitstoten. Met circa 40 miljoen vierkante meter maatschappelijk vastgoed kunnen gemeenten een grote bijdrage leveren aan die doelstelling. Maar hoe pak je dat aan als gemeente? Waar begin je? Met elke gebouwen en via welke technieken? Hoeveel financiering heb je dan nodig? En hoe krijg je huurders en gebruikers mee met de verduurzaming? Platform31 liet eind november vijftien gemeenten gezamenlijk nadenken over een slimme aanpak tijdens een intervisiebijeenkomst. Daarbij kwam ook inspiratie van het Rijksvastgoedbedrijf en de nieuwe Sectorale Routekaart maatschappelijk vastgoed van de VNG. Samen kwamen we tot 8 tips voor de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed.

1. Begin bij visie en beleid

Maatschappelijk vastgoed verduurzamen start bij het ontwikkelen van een heldere visie en beleid. “Het Nederlandse Klimaatakkoord biedt daarvoor een goed vertrekpunt”, tipt Romy Schneider, zelfstandig vastgoedadviseur scholen. “Bedenk daarbij je gemeentelijke ambitie en veranker deze in je beleidsstukken.”

2. Maak een portefeuillestrategie

Zonder achterliggend plan blijft een ambitie volgens Schneider een losse kreet. Vertaal daarom de visie en het beleid naar een portefeuillestrategie. Daarvoor moet je goed de portefeuille (het gebouwendossier) in beeld hebben. Kijk per gebouw waar je nu staat, onderzoek de mogelijkheden en bedenk een realistisch toekomstscenario voor het gebouw.

3. Sluit aan op reguliere onderhoudsmomenten

Sluit in de uitvoering zoveel mogelijk aan bij reguliere onderhoudsmomenten van het Meerjarenonderhoudsplan (MJOP) en benut natuurlijke vervangings- en investeringsmomenten. Groot onderhoud is hét moment om ingrijpende duurzaamheidsinvesteringen te doen. Dat biedt ruimte voor grotere stappen en een integrale aanpak en zorgt voor een kostenefficiënte strategie. Vervolgens kun je de plannen uitvoeren en de voortgang en veranderende technieken monitoren.

4. Maak iedereen duurzaamheidsmedewerker

Ook het Rijksvastgoedbedrijf heeft geen apart duurzaamheidsproces. Ze implementeren de duurzaamheidsmaatregelen in hun reguliere vastgoedproces. Daardoor zijn alle 2.000 medewerkers van het Rijksvastgoedbedrijf duurzaamheidsmedewerkers, vertelt Purdey van Wissen, strategisch adviseur verduurzaming bij het Rijksvastgoedbedrijf.

5. Maak een routekaart

Het Rijksvastgoedbedrijf werkt met een routekaart waarop per opdrachtgever/deelportefeuille staat hoe en wanneer de gebouwen verduurzaamd worden. Het gaan dan bijvoorbeeld om het isoleren van de gebouwen, inrichten van energiemanagement en lokaal opwekken van energie, bijvoorbeeld door zonnepanelen. “Zonnepanelen hebben een korte terugverdientijd en zijn vaak een kosteneffectieve maatregel. Let wel op de veiligheidsrisico’s”, adviseert Van Wissen. Ook houdt het Rijksvastgoedbedrijf rekening met gebiedsgerichte warmte-initiatieven, zoals stadsverwarming en het koppelen van warmte- en koudeopslag op basis van een Regionale Energiestrategie.

6. What’s in it voor de huurders/exploitanten?

Hoe krijg je huurders en exploitanten mee in je duurzaamheidsambities en -plannen? Die verduurzaming is namelijk niet per se in hun belang. Dit ‘split-incentive-dilemma’ kun je overwinnen door te laten zien wat de winst is van een lager energieverbruik voor hen. Het is niet alleen beter voor het milieu, maar zorgt ook voor een prettig binnenklimaat en lagere kosten op de lange termijn.

7. Focus op einddoel

Natuurlijk kun je je focussen op beren op de weg of de terugverdientijd. Maar dat werkt in de praktijk vooral belemmerend. Probeer je daarom vooral te richten op het einddoel, benadrukken Schneider en het Rijksvastgoedbedrijf. Zie de split-incentive niet als belemmering, maar als kans om in gesprek te gaan met huurders of exploitanten en om goede contractuele afspraken met hen te maken.

8. Check de Sectorale Routekaart maatschappelijk vastgoed

In het concept Sectorale Routekaart maatschappelijk vastgoed van de VNG wordt gezocht naar een kosteneffectieve strategie voor een CO2-arme gebouwvoorraad in 2050. In de Routekaart brengt de VNG knelpunten in beeld waar gemeenten tegenaan kunnen lopen, vertelt Wicher Schönau van de VNG. Daarbij staan ook de randvoorwaarden van het Rijk. Een bijkomend doel van de Routekaart is de financieringsvraag van de verduurzaming overzichtelijk en inzichtelijk maken. De Sectorale Routekaart wordt begin 2020 opgeleverd en elke twee jaar aangescherpt.

Meer tips?

Heeft u zelf ook slimme ideeën over het aanpakken bij de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed? Wij horen het graag! Neem contact op met: