Wees een ‘pain in the ass’

Betrokkenheid is de belangrijkste uitdaging voor duurzaamheid

Het Deense ‘ProjectZero’ is in 2007 van start gegaan. Het belangrijkste doel: in samenwerking van Sonderborg een nul-emissiegemeente te maken. Sonderborg, in het zuiden van Denemarken, bereikte in 2020 50 procent CO₂-reductie. In 2029 zal de gemeente naar verwachting nul CO₂-uitstoot bereiken voor haar energiesysteem. “Niet naar verwachting; dat zal gebeuren”, zegt Peter Rathje, directeur van ProjectZero.

Rathje is een bekende naam in de wereld van duurzaamheid. Hij is een van de keynote sprekers op de Positive Energy Districts Workshop in Amsterdam in juni. De successen van ‘zijn’ project spreken voor de holistische en no-nonsense aanpak. Sonderborg heeft nu ‘zero plus’ huizen die meer energie produceren dan ze verbruiken. Stadsverwarming, samen met lokaal geproduceerd biogas en elektriciteit van lokale windturbines, zal voorzien in de toekomstige behoefte van Sonderborg aan energie en Power-to-X-brandstoffen. Volgens Rathje zijn de grootste uitdagingen dan ook niet van technische aard:

“Misschien moeten sommige technologieën volwassener worden – technologieën zoals duurzaam transport van goederen en mensen. Wat we missen is niet de technologie, maar de actie. We beginnen tijd te verliezen – dat is niet alleen mijn eigen mening; dat is een breed gedeelde zorg.”

Wat is op dit moment de grootste uitdaging?
“De grootste uitdaging is betrokkenheid en volharding. En niet alleen betrokkenheid van burgers; ik heb het over de industrie, de banken, het politieke niveau. En denk bij politiek niveau niet alleen aan het nationale niveau. Op gemeentelijk niveau is de politiek niet gewend om met duurzaamheid om te gaan. Het is niet een van hun belangrijkste zorgen; zij moeten van oudsher werken aan onderwijs; ze moeten voor ouderen zorgen. Het klimaat was in Denemarken nooit een ‘need to do’-kwestie.”

Hoe maak je er een ‘need to do’-kwestie van?
“Simpel gezegd: door een ‘pain in the ass’ te zijn. Natuurlijk zijn we bij industriële bedrijven begonnen met hen te committeren aan haalbare doelen; 10 procent reductie hier, 15 procent daar. Maar om echt resultaat te boeken, moet je ongeduldig blijven.”

Welke lessen uit Sonderborg zijn breder van toepassing?
“ProjectZero is opgezet als voorbeeldproject. We hebben bezoekers uit steden over de hele wereld, die allemaal binnen zeer verschillende contexten opereren. Maar in alle contexten, van Chinese tot Nederlandse, is de vraag hoe je mensen kunt betrekken het meest urgent. Onderwijs op alle niveaus van de samenleving is daarvoor de sleutel. Mensen, bedrijven en overheid betrekken om in actie te komen – daar zal ik me in juni tijdens de workshop op richten.”