Wijkaanpakkers, zwervers in de hiërarchie

Wat vraagt het van je om succesvol te kunnen werken in de wijkaanpak? Wat maakt je een goede wijkaanpakker? Als ik kijk naar de mensen die het doen en die ik goed vind, dan vallen me een paar bijzondere kenmerken op. Ik zal geen namen noemen :-).

In de eerste plaats zijn ze bijzonder eigenwijs. Ze hebben heldere doelen voor ogen en hebben uitgesproken opvattingen hoe die te bereiken. Eenieder mag ze bevragen en er iets van vinden, maar ze wijken niet van hun koers. Hun kompas staat scherp.

Dat kompas vindt zijn grondslag in eigen strenge waarden over wat goed is voor de zaak waar ze voor staan. Ze oordelen en beoordelen op morele grondslag. Bijvoorbeeld: dat je je school moet afmaken, dat werken goed voor je is, dat een ouder een kind niet in de steek mag laten, et cetera. Hun publieke waarden zijn leidend voor hun handelen. Ze hebben het goede verhaal.

De wijkaanpakker werkt voor en met bewoners in een wijk. Dit vraagt aan de ene kant dat je tegenmacht kunt vormen ten opzichte van de ‘systeemwereld’, de bureaucratie. Aan de andere kant moet je de weg weten in die bureaucratie en in staat zijn om die bureaucratie voor je te laten werken (in plaats van tegen je). Tegen en met tegelijkertijd. Dat maakt je niet geliefd, noch bij de bureaucraten noch bij activistische bewoners. Daar moet je tegen kunnen, weerbaar zijn en het constructieve conflict niet schuwen. En dat niet voor een keertje, maar keer op keer. Lange adem is nodig, blijven proberen, blijven duwen en trekken. Dat geeft een dikke huid. Goeie ‘aardige’ wijkaanpakkers ken ik niet. Gerespecteerd worden ze wel.

Alles staat of valt met netwerken. Niet om vele vrienden te hebben, maar om ieder te kennen, te respecteren in zijn of haar kwaliteiten en eenieder in te kunnen zetten voor de goede zaak. Wijkaanpakkers bewegen zich schijnbaar moeiteloos tussen leerkrachten, medewerkers leefbaarheid, bouwprojectleiders, beleidsambtenaren, politieagenten, buurmannen en buurvrouwen, huisartsen, ondernemers en bestuurders en managers van allerlei slag. Door de sectorsilo’s heen en door de hiërarchie heen. Hun goede verhaal is de bindende factor.

Wijkaanpakkers: ze zijn altijd in actie, alles is gericht op doen, op het voor elkaar krijgen, zorgen dat mensen het gaan doen. Ze denken daarbij goed na, reflecterend op wat nodig is en wat hun rol en die van anderen kan zijn. Het zijn geen plannenmakers, maar praktijkmakers. Ze creëren praktijken die goed zijn voor de bewoners in de wijk en werkbaar voor de betrokken organisaties.

Wijkaanpakkers zijn zwervers in de hiërarchie*, waardegedreven, weerbaar en wendbaar.

*Met dank aan Pieter Tops, die deze term muntte in een rapport over de Rotterdamse stadsmariniers.