Lessen uit gemengde wijken: 25 jaar wijkvernieuwing in Amsterdam Nieuw-West
Een gemengde bevolkingsopbouw verbetert de leefbaarheid, maar bewoners ervaren dat niet altijd zo. Hoe komt dat en hoe kan het beter?
Het is een lastig onderwerp, want aan de ene kant zou de oplossing van De Mol een kortetermijnbijdrage kunnen leveren om ongewenst gedrag in de kiem te smoren. Aan de andere kant is het de vraag of dit structureel iets gaat oplossen tussen mannen en vrouwen. Een fundamentelere oplossing – namelijk dat jongens met meer respect voor vrouwen worden opgevoed – levert ons natuurlijk veel meer op, maar kost veel meer tijd (een à twee generaties).
Ik zie hier een analogie met het discours rond kwetsbare wijken van de laatste jaren. De analyse die ik vaak hoor, is: door een toenemende concentratie van kwetsbare mensen in specifieke wijken, neemt de leefbaarheid daar af. En de oplossing is daarom het tegengaan van deze concentraties. Ook deze analyse mag je van mij scharen onder victim blaming. Net als bij grensoverschrijdend gedrag, wijzen we naar de slachtoffers als de vindplek van het probleem en dús ook van de oplossing. Kwetsbare mensen kiezen er echter niet voor om naast elkaar te wonen. Ook hier zitten complexe patronen achter die al decennia geleden zijn ingezet en die erg weinig met deze groepen zelf te maken hebben. Denk hierbij aan wetgeving, lokaal beleid en bestuurlijke laksheid. Het gevolg is dat door het hele land gekozen wordt voor een oplossing die eigenlijk niet een echte oplossing is. We richten wijkaanpak eenzijdig op de vindplekken van kwetsbaarheid en op het min of meer tegenwerken van kwetsbare personen. Hierbij blijven systemen buiten schot en ontbreekt vaak een stedelijke of landelijke blik.
Wijkaanpak is veel meer dan alleen de aanpak van wijken. Het is ook:
We zullen daarom, naast jongetjes, ook wetgevers, beleidsmakers en bestuurders anders moeten ‘opvoeden’. Ook dit zal een lange adem vergen, maar zal structureel veel meer opleveren. Kijk met een geografische blik naar de gevolgen van uw goedbedoelde wetten, beleid en politieke ambities. Kwetsbare wijken worden niet veroorzaakt door kwetsbare mensen, maar door u.
Jeroen van der Velden, werkt bij Platform31 aan de wijkaanpak.