Van kansarme naar kansrijke gebieden

Mede door de landsbrede toegenomen druk op de woningmarkt, is de soep tot op heden echter niet zo heet gegeten. Er is weliswaar sprake van een kwalitatieve mismatch tussen vraag en aanbod, maar een kwantitatief woningoverschot is er niet. De krapte in de Randstad sijpelt door naar het Randland. Dit biedt nieuwe perspectieven en vraagt om visie vanuit Rijk en lagere overheden. In dit essay bundelen we de belangrijkste acht lessen en inzichten van ruim 10 jaar krimpbeleid, en vertalen dit naar kansen voor wonen in meer landelijke gebieden, óók die aan de randen van het land.

De situatie voor de krimpgebieden, als onderdeel van het Randland, lijkt positiever en kansrijker dan ten tijde van het Actieplan Bevolkingsdaling uit 2009. Het is niet enkel ellende die de perifere regio’s lijkt te treffen, maar kansen en mogelijkheden zijn er en krijgen meer nadruk. De problemen van mismatch op de woningmarkt, ontgroening en vergrijzing en lagere koopprijzen zijn er nog steeds, maar de toon is veranderd. De wens tot meer landelijk wonen was al zichtbaar, en is enkel nog versterkt door de corona-ontwikkelingen. Verwacht mag worden dat ook de komende jaren de woningmarkt, ook in gebieden met bevolkingsdaling, de aandacht zal krijgen die het verdient. De acht lessen en inzichten, die we in dit essay toelichten, zijn:

1. Focus op de blijvers
2. Bevolkingsdaling gaat langzaam
3. Mismatch is het probleem, en ligt vooral in slechte particuliere woningen
4. Sloop en renovatie luistert nauw
5. Kwalitatieve aanpak vraagt om financiering verdienmodel
6. Ontwikkel een samenhangende set maatregelen voor ‘smart decline’
7. Financiële samenwerking gewenst
8. Kansen voor gebieden met bevolkingsdaling