Sturen op bouw van betaalbare woningen met gemeentelijk vereveningsfonds

Inzetten op betaalbare woningbouw

De woningbouwopgave is groot. In de periode van 2022 tot en met 2030 streeft het Rijk naar de bouw van 981.000 woningen, waarvan twee derde betaalbare koop- en huurwoningen. Om aan deze opgave te voldoen, leggen gemeenten het aantal en aandeel te realiseren sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen vast in de woonvisie of het omgevingsplan: de lokaal geldende betaalbare nieuwbouwnorm.

Een gemeentelijk vereveningsfonds is een instrument dat gemeenten kan helpen om het gewenste aantal betaalbare huur- en koopwoningen te realiseren. Het biedt gemeenten en initiatiefnemers (beleggers, ontwikkelaars en corporaties) flexibiliteit bij het realiseren van voldoende betaalbare woningen. En werkt als stok achter de deur om in onderhandeling van de gemeente met initiatiefnemers afspraken te maken voor het bouwen volgens het vereiste betaalbare woningbouwprogramma. Als de betaalbare nieuwbouwnorm op een locatie niet (financieel) haalbaar of wenselijk is, kan een financiële bijdrage aan het fonds de realisatie van deze betaalbare woningen op een andere locatie mogelijk maken.

Voor wie?

Deze publicatie geeft gemeentelijke beleidsmakers die verantwoordelijk zijn voor het betaalbare woningbouw inzichten en handvatten die ze verder helpen bij het overwegen en instellen van een vereveningsfonds.

Doel publicatie

Deze verkenning laat zien welke mogelijkheden gemeenten hebben bij het inzetten van vereveningsfondsen voor de bouw van voldoende betaalbare woningen. Bij het opstellen van de vereveningsverordening staan gemeenten voor keuzes die de toepassingsmogelijkheden van het fonds bepalen. In de praktijk zien we dat gemeenten hier verschillend mee omgaan. Aan de hand van deskresearch en drie casusbeschrijvingen laten we zien wat de beweegredenen zijn van gemeenten om een fonds op te zetten, welke keuzes ze maken bij het instellen van de verschillende ‘knoppen’ en welke ervaringen en effecten dit met zich meebrengt.

Met als doel om gemeenten in staat te stellen om te leren van elkaars ervaringen en om gemeenten die een vereveningsfonds willen opzetten, concrete handvatten aan te reiken voor effectief gebruik ervan.

Inhoud

De publicatie:

• Geeft een overzicht van beschikbare informatie over gemeentelijke vereveningsfondsen voor betaalbare woningbouw. Welke gemeenten passen vereveningsfondsen toe en welke uitgangspunten bepalen de juridische kaders?
• Beschrijft de praktijkervaringen van de drie gemeenten: Assen, Gouda en Alphen aan den Rijn. En die van de woningcorporaties die actief zijn in Gouda en Assen.
• Bevat een reflectie op de werking van het fonds en de praktijkervaringen in de drie gemeenten. Deze reflectie is gestaafd aan en verrijkt met de kennis van de BMC expert.
• Sluit af met acht tips voor een praktisch werkbaar vereveningsfonds.