Maatwerk in de sociale huur bij levensveranderende gebeurtenissen

Betaalbaar wonen is een belangrijk thema voor woningcorporaties. Wetgeving, gericht op het moment van het toewijzen van de woning, voorkomt dat huurders met een laag inkomen een woning met een te hoge huurprijs huren. Toch kan de huurprijs op enig moment alsnog te hoog blijken en er een betaalrisico of huurachterstand ontstaan. Woningcorporaties kijken dan samen met de huurder naar oplossingen om de ontstane betalingsachterstand in te lopen.

Structurele huurverlaging

Soms is de huur structureel te hoog voor een huurder. Met de Wet eenmalige huurverlaging (2021) en Wet huurverlaging (2023) koos de politiek voor generieke huurverlagingen voor huurders met een laag inkomen en een hogere huurprijs. De achterliggende oorzaak (zoals pensionering, tijdelijke werkloosheid, scheiding of ziekte) én hoe iemand woont (de kwaliteit van de woning) speelden daarbij geen rol.

Woningcorporaties kunnen natuurlijk ook zelf op tijdelijke of structurele inkomensdalingen inspelen. De Wet tijdelijke huurkorting biedt corporaties de mogelijkheid om gedurende drie jaar een tijdelijke huurkorting te bieden. Corporaties kunnen ook besluiten om een structurele huurverlaging door te voeren.

Aard en duur van de inkomensdaling leidend

Uit een enquête en verdiepende gesprekken met zeven woningcorporaties werd onder andere duidelijk dat zij bij het bieden van een maatwerkoplossing vooral kijken naar de aard en duur van de inkomensdaling, en minder naar de specifieke gebeurtenis die tot de inkomensdaling leidt. Of het nu gaat om een scheiding, overlijden van een partner of (plotseling) baanverlies: het is vooral de structurele of tijdelijke impact op het inkomen die bepalend is voor de gekozen maatregel. Daarbij geven woningcorporaties aan dat het lastig is om de duur van de inkomensdaling goed in te schatten. Dit bemoeilijkt het gebruik van het instrument tijdelijke huurkorting of -bevriezing (geboden door de Wet tijdelijke huurkorting).

Mensbeeld

Het mensbeeld van de corporatie speelt ook een rol. Hoewel het onderzoek geen representatief beeld biedt, geeft het wel waardevolle inzichten in de beweegredenen, werkwijzen en dilemma’s van woningcorporaties.