- home
- Welkom op de Wijkengids
- 11. Burgerschap
- 11.4 Goede bewonersparticipatie ontwerpen
Wijkaanpak door de jaren heen
interessante publicaties
Burgerkracht in de wijk
Sociale wijkteams zijn een ‘lokalisering van de verzorgings-staat’. Ze kunnen een succes worden mits professionals en instituties zich laten leiden door de kracht van burgers en hun sociale netwerken.
Burgers maken hun buurt
Veel burgers werken steeds vaker actief samen aan de kwaliteit van hun eigen buurt. Overheden juichen dit toe, maar worden daarbij wel met nieuwe vragen geconfronteerd. ‘Burgers maken hun buurt’ biedt een praktische handreiking voor professionals zoals wijkambtenaren en buurtopbouwwerkers.
11.4 Goede bewonersparticipatie ontwerpen
Hoe organiseer je bewonersparticipatie als de backoffice op orde is? Er zijn twee manieren waarop burgers meer aan het roer komen te staan:
- De gemeente faciliteert bewonersinitiatief en sluit daarmee aan op de energie van bewoners
- De gemeente bepaalt welke taken er overgeheveld worden ingegeven vanuit organisatorische belangen
In praktijk gebracht als:
- Wijkondernemingen
- Bewonersbudgetten
Van belang is om bewoners zeggenschap te geven. Dat betekent dus ook dat je als professional moet loslaten, je neerleggen bij de keuze van bewoners, ook als die anders zijn dan jouw keuze.
De twee basisvoorwaarden om meer bewoners actief te krijgen zijn: leefbaarheid moet op orde zijn en er moet een sociale infrastructuur zijn in de wijk.
Meer informatie is te vinden op www.actiefburgerschap.nl.
Van belang is echter om bewoners echte zeggenschap te geven. Actieve bewoners besteden hun vrije tijd om input te leveren op gemeentelijke plannen of activiteiten te ondernemen om de leefbaarheid in hun wijk te vergroten. Als hun ideeën dan niet serieus worden genomen, waarom zouden ze dan hun kostbare tijd daarin steken? Dat betekent dus ook dat je als professional moet loslaten, op je handen moet gaan zitten. Oftewel je neerleggen bij de keuze van bewoners, ook als die wat anders kiezen dan jij zou doen. Indien nodig is het handig vooraf kaders te bepalen waarbinnen bewoners de ruimte krijgen. Doe dan aan verwachtingsmanagement, zodat bewoners weten waar ze aan toe zijn. Ondanks goede bedoelingen nemen professionals het vaak over van bewoners.
Er zijn ook twee basisvoorwaarden die vervuld moeten zijn om meer bewoners actief te krijgen: het basisniveau qua leefbaarheid moet op orde zijn en er moet een sociale infrastructuur zijn in de wijk. Als niet aan deze voorwaarden is voldaan, is het slimmer om eerst daarop te investeren.
Het is daarnaast goed om aan te sluiten bij de energie van bewoners in plaats vanuit de gemeente op te leggen op welke manier bewoners zouden moeten participeren. Veel bewoners willen graag buurtbewoners helpen, het groen in de wijk opknappen of een bijdrage leveren aan de veiligheid van hun wijk. Leg de nadruk op het stimuleren en ondersteunen van bewonersinitiatieven in plaats van het organiseren van participatie in beleidstrajecten. Of door in beleidstrajecten meer nadruk te leggen op onderwerpen die bewoners interessant vinden. Dan moet je de bewoners wel kennen. Doe bijvoorbeeld onderzoek naar de verschillende burgerschapsstijlen in ‘jouw’ wijk of ga eens naar de kapper en vraag naar belangrijke sleutelfiguren. Wil je ook eens bewoners betrekken die je normaal niet bereikt, organiseer dan eens wat kleinschaliger bijeenkomsten op locatie of ga langs bij een school. Door je meer te richten op bewonersinitiatieven en bijvoorbeeld bij mensen aan te bellen, bereik je ook mensen die liever de handen uit de mouwen steken in plaats van vergaderen.
Zorg voor adequate ondersteuning van bewoners, indien ze daarom vragen. Dat hoeft niet altijd geld te zijn, vaak kom je met persoonlijke aandacht al heel ver. Het ondersteunen van bewoners kan veel tijd kosten, maar minder weerstand tegen plannen of een grote groep actieve bewoners levert uiteindelijk ook veel tijd op. Voorkom in ieder geval dat de relatie met bewoners beschadigt raakt door tijdsdruk.
Veel meer over actief burgerschap is te vinden op de website van de stichting Actief Burgerschap. Op deze website vind je de relevante publicaties van Evelien Tonkens, die namens de stichting een bijzondere leerstoel bekleed aan de UvA.
Participatie bij gebiedsontwikkeling: is dat een mythe?
Is de open stad een mooie theorie? Of kunnen bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties in de praktijk écht meedenken en meedoen in het vormgeven van de stad? Onderzoekers van het NWO-Verdus onderzoeksproject R-LINK presenteerden tijdens de 9de Rooilijn Kenniskring het magazine Open stad: werken aan duurzame en democratische steden. Lees verder
Buurtwerkplaats Noorderhof sleutelt sociaal ondernemerschap
Vijf jaar geleden kwam de Buurtwerkplaats op het braakliggende terrein Noorderhof van de grond als sociaal experiment voor een leefbaarder Amsterdam Nieuw West. Peik Suyling vertelt over de maatschappelijke opbrengst van dit project en over de toekomstplannen Lees verder
Coöperaties en bewoners geven energie voor aardgasvrije wijken
In een Community of Practice denken verschillende partijen samen na over hoe de verduurzaming van 7,5 miljoen woonhuizen op een democratische manier tot stand kan worden gebracht. De derde bijeenkomst van deze CoP ging onder meer over de rol van bewoners en energiecoöperaties in het besluitvormingsproces, en hoe gemeenten hier nu invulling aan geven. Lees verder
Bewonersparticipatie cruciaal voor aardgasvrije wijken
"Geslaagde bewonersinitiatieven voor alternatieven als zonnepanelen, kunnen een goede opstap zijn naar grotere stappen voor aardgasvrije wijken." Lise Broekaar en Saskia Buitelaar vertelden op de Dag van de Lokale Democratie over de eerste bevindingen rond deze vraagstukken bij de overgang naar aardgasvrije wijken. Lees verder
Regel die burgerinitiatieven
Dit rapport vertelt hoe gemeenten omgaan met het onderwerp aansprakelijkheid in relatie tot maatschappelijke initiatieven in de openbare ruimte. Tevens bevat het aanbevelingen hoe het anders of beter kan en zo meer ruimte wordt gegeven aan maatschappelijk initiatief.
Thema's
- 11.1 Bewoner centraal
- 11.2 Bewoner centraal in de organisatie
- 11.3 Bewonersbudgetten
- 11.4 Goede bewonersparticipatie ontwerpen
- 11.5 ACTIE tool voor werken met burgerinitiatieven
- 11.6 Tips voor bewoners
- 11.7 Belangrijke bronnen
- 11.8 Wijkondernemingen
- 11.9 Inzichten - 1
- 11.10 Inzichten - 2
- 11.11 Buurtparticipatie en leefbaarheid