11.4 Goede bewonersparticipatie ontwerpen

Van belang is echter om bewoners echte zeggenschap te geven. Actieve bewoners besteden hun vrije tijd om input te leveren op gemeentelijke plannen of activiteiten te ondernemen om de leefbaarheid in hun wijk te vergroten. Als hun ideeën dan niet serieus worden genomen, waarom zouden ze dan hun kostbare tijd daarin steken? Dat betekent dus ook dat je als professional moet loslaten, op je handen moet gaan zitten. Oftewel je neerleggen bij de keuze van bewoners, ook als die wat anders kiezen dan jij zou doen. Indien nodig is het handig vooraf kaders te bepalen waarbinnen bewoners de ruimte krijgen. Doe dan aan verwachtingsmanagement, zodat bewoners weten waar ze aan toe zijn. Ondanks goede bedoelingen nemen professionals het vaak over van bewoners.

Er zijn ook twee basisvoorwaarden die vervuld moeten zijn om meer bewoners actief te krijgen: het basisniveau qua leefbaarheid moet op orde zijn en er moet een sociale infrastructuur zijn in de wijk. Als niet aan deze voorwaarden is voldaan, is het slimmer om eerst daarop te investeren.
Het is daarnaast goed om aan te sluiten bij de energie van bewoners in plaats vanuit de gemeente op te leggen op welke manier bewoners zouden moeten participeren. Veel bewoners willen graag buurtbewoners helpen, het groen in de wijk opknappen of een bijdrage leveren aan de veiligheid van hun wijk. Leg de nadruk op het stimuleren en ondersteunen van bewonersinitiatieven in plaats van het organiseren van participatie in beleidstrajecten. Of door in beleidstrajecten meer nadruk te leggen op onderwerpen die bewoners interessant vinden. Dan moet je de bewoners wel kennen. Doe bijvoorbeeld onderzoek naar de verschillende burgerschapsstijlen in ‘jouw’ wijk of ga eens naar de kapper en vraag naar belangrijke sleutelfiguren. Wil je ook eens bewoners betrekken die je normaal niet bereikt, organiseer dan eens wat kleinschaliger bijeenkomsten op locatie of ga langs bij een school. Door je meer te richten op bewonersinitiatieven en bijvoorbeeld bij mensen aan te bellen, bereik je ook mensen die liever de handen uit de mouwen steken in plaats van vergaderen.
Zorg voor adequate ondersteuning van bewoners, indien ze daarom vragen. Dat hoeft niet altijd geld te zijn, vaak kom je met persoonlijke aandacht al heel ver. Het ondersteunen van bewoners kan veel tijd kosten, maar minder weerstand tegen plannen of een grote groep actieve bewoners levert uiteindelijk ook veel tijd op. Voorkom in ieder geval dat de relatie met bewoners beschadigt raakt door tijdsdruk.

Veel meer over actief burgerschap is te vinden op de website van de stichting Actief Burgerschap. Op deze website vind je de relevante publicaties van Evelien Tonkens, die namens de stichting een bijzondere leerstoel bekleed aan de UvA.