- home
- Wat we doen
- Kennisdossiers
- Kennisdossier: Armoede en schulden
Contact
Dit kennisdossier is mogelijk gemaakt door
Deel deze pagina via:
Kennisdossier: Armoede en schulden
De brede welvaart in Nederland stijgt op veel fronten trendmatig en nam recentelijk op veel onderdelen verder toe. Dit hangt waarschijnlijk voor een deel samen met de sterke economische groei in de afgelopen jaren. Ondanks een overwegend positief totaalbeeld, is de welvaartsontwikkeling niet gelijk verdeeld over alle bevolkingsgroepen. Dit constateerde het CBS in de Monitor Brede Welvaart in mei 2019. Een relatief grote groep mensen profiteert onvoldoende van de economische groei en worstelt om het hoofd boven water te houden, deze groep heeft het financieel moeilijk. Vaste lasten zoals de huur of energiekosten blijven stijgen. Daarnaast hebben steeds meer mensen te maken met een onzekere en onvoorspelbare inkomenssituatie door tijdelijke en flexibele banen. Langdurige (financiële) schaarste en inkomensonzekerheid kan effect hebben op het gedrag van mensen, hun motivatie en op hun gezondheid.
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de invulling en uitvoering van het armoede- en schuldenbeleid. Zij proberen ondersteuning te bieden die aansluit bij het ‘doenvermogen’ van haar inwoners. Drempels tot schuldhulpverlening worden verlaagd en er is meer ruimte voor maatwerk. Tegelijkertijd laat het groeiende aantal mensen onder beschermingsbewind zien dat financieel kwetsbaren ook andere routes voor ondersteuning zoeken.
Doel van het kennisdossier
In dit kennisdossier Armoede en schulden vindt u als (lokale) bestuurder, beleidsmedewerker, of anderszins geïnteresseerde in één oogopslag de meest actuele en meest relevante inhoudelijke kennis rondom het thema armoede en schulden. In het dossier staan relevante cijfers over armoede en schulden in Nederland en ontwikkelingen in de wet- en regelgeving. Op een aantal deelonderwerpen wordt ingezoomd waarbij aandacht is voor de beleidsmogelijkheden van gemeenten.
Recent aan dossier toegevoegd:
Actueel
Gemeenten laten ondernemers in de kou staan
Binnenlands Bestuur, 10 januari 2020
Veel gemeenten hebben de schuldhulpverlening voor zelfstandig ondernemers niet of onvoldoende op orde. Dat blijkt uit een inventarisatie van het actualiteitenprogramma Pointer van KRO-NCRV onder 150 gemeenten.
Belastingdienst: ook ondernemers in minnelijke schuldregeling
NVVK, 5 januari 2020
Tot dit jaar ging de Belastingdienst niet akkoord met een schuldregeling wanneer een hulpvrager ook ‘ondernemer’ is en wil blijven. Maar steeds meer mensen verdienen hun geld met een eigen bedrijf. Daarom verandert de Belastingdienst haar beleid.
Amsterdam voert bijverdienpremie in na experiment
Binnenlands Bestuur, 23 december 2020
Amsterdammers in de bijstand kunnen vanaf 1 maart 2021 een zakcentje bijverdienen. Ze mogen een deel van de inkomsten uit deeltijdwerk houden. Zo wil de gemeente de bestaanszekerheid van bijstandsgerechtigden versterken en werken in deeltijd stimuleren.
Implementatie Wgs vroegsignalering van schulden in Groningen en Drenthe
CMO Stamm, 23 december 2020
Wat is de stand van zaken van de implementatie van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) in Groningen en Drenthe? En welke kennisbehoefte ligt er bij gemeenten op dit thema? In de rapportage ‘Vroegsignalering van schulden’ presenteert CMO Stamm de resultaten van het onderzoek naar hoe ver alle Groninger en Drentse gemeenten zijn met de implementatie Wgs vroegsignalering van schulden.
Al 190 gemeenten gebruiken convenant Vroegsignalering
Binnenlands Bestuur, 22 december 2020
Sinds het Landelijk Convenant Vroegsignalering in november werd gepresenteerd, melden zich dagelijks nieuwe gemeenten aan. Dat meldt de NVVK, de vereniging voor schuldhulpverleners en de penvoerder van het convenant.
Nadja Jungmann: ‘Aanpak schuldenproblematiek versnellen, maar met beleid’
Sociale Vraagstukken, 21 december 2020
Door de coronacrisis wacht ons land een nieuwe vloedgolf van mensen met schulden. Reden te meer om haast te maken met een werkbare aanpak, vindt schuldenexpert Nadja Jungmann. Maar liever niet te radicaal. ‘Beter stevig bijsturen dan alles overhoop halen.’
Terugblik Kenniskringen Kinderarmoede
Alliantie Kinderarmoede, 17 december 2020
De Alliantie Kinderarmoede is op Wereldarmoededag (17 oktober 2020) gestart met het faciliteren van kennissessies voor en door partners, iedere twee weken. De sessies worden door partners zelf inhoudelijk vormgegeven, vaak bijgestaan door een ervaringsdeskundige. Bekijk de onderwerpen die aan bod kwamen per Kenniskring met een link naar het verslag en de geleerde lessen per Kenniskring.
Eén op de drie Nederlanders heeft door coronacrisis spijt van te kleine spaarpot
Wijzer in geldzaken, 17 december 2020
Ruim een derde (35%) van de Nederlanders heeft, met de kennis van nu, (enige) spijt dat het de afgelopen jaren niet meer geld achter de hand heeft gehouden om op terug te vallen bij onverwachte gebeurtenissen. Bij jongeren tot en met 34 jaar zegt meer dan de helft (56%) liever meer te hebben gespaard om de coronacrisis het hoofd te kunnen bieden. Als werkloosheid en faillissementen volgend jaar oplopen, denkt 22 procent van de Nederlanders die nu nog een baan of eigen zaak heeft daar financieel slecht op voorbereid te zijn. Slechts een derde vindt dat het goed of heel goed is voorbereid op werkloosheid of faillissement als gevolg van de coronacrisis. Dit zijn enkele conclusies uit een enquete onder 1.018 Nederlanders in opdracht van platform Wijzer in geldzaken.
Brief aan de Kamer: bevorder bestaanszekerheid
Divosa, 10 december 2020
Op 10 december was er een algemeen overleg (AO) Armoede- en schuldenbeleid met staatssecretaris Van ‘t Wout in de Tweede Kamer. In aanloop hiernaar stuurden Sociaal Werk Nederland, VNG, LCR, NVVK en Divosa een brief met een oproep en concrete maatregelen om de structurele oorzaken van bestaansonzekerheid in Nederland aan te pakken.
Tijdelijke regeling (TONK) voor huishoudens in financiële nood
Divosa, 9 december 2020
Door de coronacrisis komen steeds meer huishoudens in financiële problemen. Het kabinet creëert daarom de Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten (TONK). Deze regeling wordt in de komende tijd in samenwerking met VNG en Divosa verder uitgewerkt om hopelijk op 1 februari 2021 in te kunnen gaan. Dat schreven Eric Wiebes (EZK), Wopke Hoekstra (Financiën), Wouter Koolmees (SZW), Mona Keijzer (EZK), Hans Vijlbrief (Financiën) en Bas van ’t Wout (SZW) vandaag in een brief aan de Kamer.
NVVK en Schouders Eronder publiceren lobbybrieven aan parlement
NVVK, 8 december 2020
In het halfjaarlijkse Algemeen Overleg Armoede en schulden gaan woordvoerders van de Tweede Kamerfracties op 10 december in gesprek met staatssecretaris Van ’t Wout over zijn beleid. Een belangrijk moment. Daarom stuurden we twee brieven aan de Kamerleden.
In de eerste brief is pleiten we ervoor om de structurele oorzaken van bestaansonzekerheid in Nederland aan te pakken. Dat vermindert bestaansstress, het vergroot de ontwikkelingskansen voor kinderen, bespaart enorm veel maatschappelijke- en zorgkosten én versterkt de economie. De fractiewoordvoerders een aparte brief namens de NVVK, waarin wordt ingegaan op specifieke onderwerpen inzake financiële zorgverlening.
Betere bescherming bij beslaglegging vanaf 2021
Binnenlands Bestuur, 8 december 2020
Mensen met schulden zijn vanaf 1 januari 2021 beter beschermd tegen deurwaarders die een te groot beslag leggen op het inkomen. De zogenaamde beslagvrije voet wordt op een meer betrouwbare manier vastgesteld, waardoor mensen minder risico lopen om door beslagleggingen onder het bestaansminimum te zakken. De nieuwe Wet vereenvoudiging beslagvrije voet moet daarvoor zorgen. .
Zie ook: Wet vereenvoudiging beslagvrije voet per 2021 in werking (ministerie van SZW, 8 december 2020)
Vergrijzing en armoede stuwen Wmo gebruik op
Binnenlands Bestuur, 4 december
Oldambt heeft de twijfelachtige eer om de meeste Wmo-cliënten per 1.000 inwoners te hebben: 117. ‘Onze inwoners hebben die zorg ook echt nodig’, stelt wethouder Gert Engelkens (Wmo, PvdA). En de gemeente meer geld van het rijk. Stadskanaal kampt met soortgelijke problemen. Het CBS publiceerde eind vorige week voorlopige cijfers over het gebruik van Wmo-maatwerkvoorzieningen over de eerste helft van dit jaar. Dat is gestegen met vijf procent ten opzichte van dezelfde periode in 2019.
Komt een patiënt met geldzorgen bij de dokter…
Komuitjeschuld.nl, 3 december 2020
De huisartsenpraktijk is een belangrijke vindplaats voor mensen met geldproblemen. Steeds meer artsen pakken die rol op. Maar dan? Hoe verwijs je als arts een patiënt effectief door? En hoe maak je als schuldhulpverlener gebruik van de spreekkamer als vindplaats?
E-learning Werk & Schulden
Werk-portal, december 2020
Geldzorgen kunnen een wissel trekken op de productiviteit en inzetbaarheid van werknemers en werkzoekenden. Lectoren Nadja Jungmann en Josje Dikkers werkten mee aan een gratis e-learning die leidinggevenden, jobcoaches en HR-professionals helpt bij het herkennen, bespreken en verwijzen bij financiële problemen op de werkvloer of in de re-integratie.
E-learning financiën in de spreekkamer
Lectoraat Schulden & Incasso (Hogeschool Utrecht) en Zorggroep Almere, december 2020
Hoe kunnen huisartsen en praktijkondersteuners patiënten met schulden helpen door actief te verwijzen naar schuldhulpverlening? Het lectoraat Schulden & Incasso en Zorggroep Almere ontwikkelden interventies en beschreven zes inspirerende samenwerkingen (pdf) tussen huisartsenpraktijken en het sociaal domein.
Lees verder (schuldenenincasso.nl)
Armoede en schulden na corona
Het is de verwachting dat de coronacrisis ervoor zorgt dat de groep mensen in armoede of met schulden groter en diverser wordt, bijvoorbeeld doordat meer zelfstandigen inkomsten verliezen. Dit vraagt lokale beleidsmakers (opnieuw) na te denken over hun beleid. In deze publicatie staan de belangrijkste kansen, uitdagingen en dilemma’s voor lokale beleidsmakers op het gebied van armoede en schulden. Lees meer
