- home
- Wat we doen
- Kennisdossiers
- Kennisdossier: Armoede en schulden
Contact
Dit kennisdossier is mogelijk gemaakt door
Deel deze pagina via:
Kennisdossier: Armoede en schulden
De brede welvaart in Nederland stijgt op veel fronten trendmatig en nam recentelijk op veel onderdelen verder toe. Dit hangt waarschijnlijk voor een deel samen met de sterke economische groei in de afgelopen jaren. Ondanks een overwegend positief totaalbeeld, is de welvaartsontwikkeling niet gelijk verdeeld over alle bevolkingsgroepen. Dit constateerde het CBS in de Monitor Brede Welvaart in mei 2019. Een relatief grote groep mensen profiteert onvoldoende van de economische groei en worstelt om het hoofd boven water te houden, deze groep heeft het financieel moeilijk. Vaste lasten zoals de huur of energiekosten blijven stijgen. Daarnaast hebben steeds meer mensen te maken met een onzekere en onvoorspelbare inkomenssituatie door tijdelijke en flexibele banen. Langdurige (financiële) schaarste en inkomensonzekerheid kan effect hebben op het gedrag van mensen, hun motivatie en op hun gezondheid.
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de invulling en uitvoering van het armoede- en schuldenbeleid. Zij proberen ondersteuning te bieden die aansluit bij het ‘doenvermogen’ van haar inwoners. Drempels tot schuldhulpverlening worden verlaagd en er is meer ruimte voor maatwerk. Tegelijkertijd laat het groeiende aantal mensen onder beschermingsbewind zien dat financieel kwetsbaren ook andere routes voor ondersteuning zoeken.
Doel van het kennisdossier
In dit kennisdossier Armoede en schulden vindt u als (lokale) bestuurder, beleidsmedewerker, of anderszins geïnteresseerde in één oogopslag de meest actuele en meest relevante inhoudelijke kennis rondom het thema armoede en schulden. In het dossier staan relevante cijfers over armoede en schulden in Nederland en ontwikkelingen in de wet- en regelgeving. Op een aantal deelonderwerpen wordt ingezoomd waarbij aandacht is voor de beleidsmogelijkheden van gemeenten.
Recent aan dossier toegevoegd:
Actueel
Amsterdam verdubbelt schuldhulp voor zelfstandigen
Gemeente Amsterdam, 16 september 2020
De gemeente Amsterdam gaat de capaciteit voor schuldhulp voor zelfstandigen (zzp’ers en andere ondernemers) verdubbelen. Bij de afdeling Ondersteuning Ondernemers komen er vijf extra medewerkers bij en met de maatschappelijke dienstverleners (MaDi’s) is afgesproken dat er per stadsdeel twee medewerkers zich specifiek gaan toeleggen op zelfstandigen met schulden. Voor zelfstandigen met complexe schulden waarbij kennis van bedrijfsvoering en belastingzaken nodig is, zijn aanvullend afspraken gemaakt met twee gespecialiseerde schuldhulpbureaus. De investeringen worden gedaan om de verwachte groei van het aantal hulpvragen goed op te kunnen vangen.
‘Vorm Taskforce toeslaggedupeerden en creëer investeringsfonds Sociaal domein’
NVVK, 15 september 2020
De NVVK roept de regering ertoe op meer te investeren in het sociaal domein en in het oplossen van financiële problemen van mensen. Dat is hard nodig. Zo voorkomen we dat de gezondheidscrisis een armoedecrisis wordt. En herwinnen we het vertrouwen van inwoners.
Schuldhulp kan beter, stelt denktank
Trouw, 11 september
Schuldhulp kan veel beter, schrijft de Argumentenfabriek in een rapport. En de onderzoekers weten ook hoe.
Lees het Minder Schade door schuld (De Argumentenfabriek)
Aanpak kinderarmoede vraagt meer dan praktische ondersteuning
Divosa, 10 september 2020
Kinderarmoede gaat verder dan het niet hebben van spullen of al dan niet op vakantie kunnen gaan. Het heeft verstrekkende gevolgen in de levens van kinderen, op hun gezondheid en (mentale) welzijn. Gemeenten zoeken dan ook naar manieren om kinderarmoede op een integrale manier aan te bieden, een manier die verder gaat dan het ‘pleisters plakken’. In Sprank (pdf) pleit Van Geuns voor ‘grote oplossingen’.
Geldlessen zijn effectief (maar niet altijd)
Wijzer met geldzaken, september 2020
Wijzer in geldzaken ontwikkelde samen met educatieve uitgeverij Zwijsen een serie geldlessen voor het basisonderwijs. In dit onderzoek werd de effectiviteit van twee geldlessen – Feestdagen en De wereld van geld – onderzocht bij leerlingen van groep 7. De resultaten van dit onderzoek – die zijn gepubliceerd in The Journal of Educational Research – laten zien dat de geldles ‘De wereld van het geld’ de kennis en vaardigheden van de leerlingen significant vergroot. De geldles ‘Feestdagen’ had geen significant effect op de kennis en vaardigheden van de leerlingen.
Lees verder (pdf)
Zorgen over hoge huren; ‘Slokt groot deel inkomen op’
NOS – 7 september 2020
We zijn een steeds groter deel van ons inkomen kwijt aan woonlasten. Vooral huurders lijken dit te merken. Het CBS meldde vandaag dat huren in juli gemiddeld 2,9 procent stegen. Er zijn inmiddels grote zorgen dat mensen te veel huur betalen. Maar hoeveel meer geven we nu uit aan onze woonlasten?
Lees ook: Kabinet trekt 200 miljoen uit voor huursector (NOS, 8 september 2020)
Stresstest huishoudens
CPB – 4 september 2020
Minstens 75.000 huishoudens binnen drie maanden in financiële problemen na inkomensverlies
Een forse groep huishoudens komt na inkomensverlies snel in de financiële problemen, ondanks het sociale vangnet van de WW en de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (Tozo). Ruim 100.000 huishoudens kunnen na verlies van werk binnen een half jaar hun maandlasten niet meer dragen. 73.000 hebben die grens na hooguit drie maanden al bereikt. Zelfstandigen zijn extra kwetsbaar, zelfs met Tozo. Dit blijkt uit een stresstest van het Centraal Planbureau (CPB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Deze stresstest gaat voorbij aan eventuele onverwachte uitgaven en kan dus voor veel huishoudens een onderschatting zijn.
Groeiend aantal mensen met geldproblemen
De Nederlandse Schuldhulproute – 25 augustus 2020
De Nederlandse Schuldhulproute (NSR) ziet het aantal hulpvragen bij geldproblemen steeds meer stijgen. Volgens de NSR komt dit deels door de coronacrisis. Sinds januari 2020 hebben al ruim 100.000 mensen hulp gezocht via de test op Geldfit.nl. In 2019 ging het om 54.000 mensen over dezelfde periode; dit aantal is dus bijna verdubbeld. Deze test biedt iemand gepaste hulp om zijn of haar geldzaken op orde te krijgen of te houden.
Sociaal pakket van 1,4 miljard biedt hulp bij baanverlies en schulden
Ministerie van SZW – 17 augustus 2020
De coronacrisis raakt aan het werk en inkomen van veel Nederlanders. De economische recessie is voorlopig niet voorbij en naar bepaald werk zal de komende tijd mogelijk ook geen vraag meer zijn. Voor sommige mensen betekent dat dat ze moeten omschakelen en zich moeten om- en bijscholen zodat ze andere taken kunnen vervullen binnen het bedrijf waar ze werken. Andere mensen verliezen hun huidige baan en moeten zich voorbereiden op een verandering van werk. Tegelijkertijd zullen sommige mensen een periode van serieuze zorgen om hun financiële positie tegemoet gaan.
Om mensen te ondersteunen en hen te helpen zich aan te passen aan de veranderde arbeidsmarkt, trekt het kabinet €1,4 miljard uit voor een aanvullend sociaal pakket. (…) Het kabinet gaat mensen met problematische schulden extra ondersteunen. Het kabinet trekt hiervoor €150 miljoen uit. Een belangrijk onderdeel daarvan is het opzetten van een Waarborgfonds om problematische schulden van mensen sneller af te kunnen wikkelen.
Schuldenproblematiek in beeld
CBS – 17 augustus 2020
Op basis van uitgebreid onderzoek met bestaande registerdata heeft het CBS in beeld gebracht hoeveel Nederlandse huishoudens in de periode van 1 januari 2015 tot en met 1 januari 2018 te maken hadden met geregistreerde problematische schulden. Het dashboard behorende bij dit onderzoek bevat de gedetailleerde cijfermatige resultaten.
Weinig mogelijkheden om inkomensterugval op te vangen
Nibud, 17 augustus 2020
Werkenden die als gevolg van de coronacrisis hun inkomen hebben zien dalen, hebben vaak weinig mogelijkheden om dit op te vangen. Dat blijkt uit onderzoek onder bijna 2.000 Nederlanders. Het Nibud heeft dit onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid.
Eerder uit de schulden: wat werkt?
Verwey-Jonker Instituut, 17 augustus 2020
Het onderzoek ‘Eerder uit de schulden: wat werkt?’wordt uitgevoerd door een breed consortium waarvan het Verwey-Jonker Instituut deel uitmaakt. Het gehele consortium bestaat uit het Verwey-Jonker Instituut, Hogeschool Utrecht lectoraat Schulden en Incasso (HU), Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Pharos, zes gemeenten (Amsterdam, Arnhem, Deventer, Gouda, Haarlem en Utrecht) en drie samenwerkingspartners (voormalig Netwerk Sociale Inclusie, ontstaan uit samengaan van Federatie Opvang en RIBW Alliantie, Save the Children en Bureau Bartels).
Aantal wettelijke schuldsaneringen blijft dalen
Binnenlands Bestuur, 1 juli 2020
De instroom in de Wsnp (Wet schuldsanering natuurlijke personen) daalde in 2019 sterk. De daling wordt niet gecompenseerd door een stijging in minnelijke schuldhulptrajecten. De trend is al langer zichtbaar en betekent dat steeds minder mensen effectief van hun schulden af geholpen worden. Dat blijkt uit de Monitor Wsnp die vandaag door de Raad voor Rechtsbijstand gepresenteerd wordt.
College investeert 1,2 miljoen euro om schulden van Amsterdammers te voorkomen
Gemeente Amsterdam, 1 juli 2020
Het college stelt 1,2 miljoen extra beschikbaar voor het signaleren en voorkomen van schulden van Amsterdammers die door de coronacrisis zijn geraakt. Het geld wordt gebruikt om de bestaande Amsterdamse aanpak vroegsignalering uit te breiden. In deze aanpak bezoeken schuldhulpverleners uit Vroeg Eropaf-teams Amsterdammers met betalingsachterstanden om ze te helpen bij hun financiële problemen, zodat problematische schulden voorkomen kunnen worden.
Internationale netwerkbijeenkomst Mobility Mentoring® 2020
Uitwisseling over het werken met Mobility Mentoring® is cruciaal voor een goede doorontwikkeling en toepassing van de aanpak. Exclusief voor leden van het internationale Mobility Mentoring® netwerk organiseren we samen met EMPath een driedaagse online netwerkbijeenkomst. Lees meer
Factsheet indicatieve MKBA Mobility Mentoring®
In deze indicatieve maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) verkende Platform31 en Rebel de belangrijkste maat¬schappelijke effecten van Mobility Mentoring®. We analyseerden niet alleen de financiële effecten, maar ook de niet-financiële effecten zoals effecten op gezondheid en gezin. We vergelijken de wereld mét Mobility Mentoring® met de wereld zonder Mobility Mentoring® (waarin de doelgroep geen toegang heeft tot de aanpak). In deze factsheet presenteren we de belangrijkste resultaten van deze analyse. Lees meer
