Verduurzaming corporatiewoningen

Woningcorporaties bezitten circa 30 procent van de totale Nederlandse woningvoorraad. Als het gaat om klimaatadaptief en circulair renoveren beschikken corporaties daarmee over een groot potentieel aan te verduurzamen woningen. In het project ‘Verduurzaming corporatiewoningen’ brengt Platform31 in beeld hoe het energetisch verduurzamen van sociale huurwoningen kan samengaan met het toepassen van circulaire maatregelen en maatregelen die woningen (en woonomgeving) klimaatbestendig maken.

Een marktuitvraag resulteerde in zes projecten waarin een combinatie van energetische met circulaire en/of klimaatadaptieve maatregelen in meer of mindere mate worden toegepast. De projecten zijn door een expertpanel onder de loep genomen, van een reflectie voorzien en in deze projectetalage gepresenteerd. Ze geven inzicht in de stappen die woningcorporaties en bouwbedrijven zetten op het pad van circulair en klimaatadaptief renoveren.

Proloog expertpanel: Tijden veranderen!

Het expertpanel is onder de indruk van het enthousiasme en de drive van de indieners van de projecten. Het geeft de indruk dat circulariteit en in mindere mate klimaatadaptatie, bij het renoveren van woningen een plek aan het verwerven is in de mindset bij woningcorporaties en bouwbedrijven. De focus lag immers tot voor kort volledig op het energetisch verbeteren van woningen, waarbij de mate en impact van materialengebruik op de CO₂-reductie niet belangrijk leken te zijn. De tijden veranderen. We zien dat bijvoorbeeld aan de hand van de ingediende projecten, maar ook aan lesprogramma’s van onderwijsinstellingen en aan het programma van events zoals de Dutch Design Week.

Wat daarnaast opvalt is dat ondanks de mooie resultaten die bereikt worden in de gepresenteerde projecten, bijna nergens circulariteit én klimaatadaptie echt zijn ingebed in de bedrijfsvoering. De aanpakken zijn divers, gefragmenteerd en lijken allemaal op zichzelf staande ambities, waar beperkt filosofie, ‘taal’, strategie of meetlat/impactanalyse onder liggen. Daarmee wordt de cirkel mogelijk niet gesloten, want circulariteit en klimaatadaptatie moeten bij organisaties in de genen zitten.

Zo moeten leveranciers en producenten vanuit dat DNA worden uitgedaagd om de circulaire cirkel te dichten, moeten huurders begrijpen dat een refurbished deur erg goed past bij de noodzakelijke verduurzaming én dat die deur net zo goed functioneert als een nieuwe deur. En moet het vanzelf spreken dat woningbeheerders hun woningen aan toekomstige veranderingen in het klimaat aanpassen. Zeker op het gebied van klimaatadaptatie mag er nog wel een tandje bij.

Het goede nieuws is dat organisaties hierin niet alleen staan. Corporaties die het voortouw nemen, stellen vaak ‘om niet’ alle informatie en ervaringen als een soort van open source beschikbaar. Bij de Groene Huisvesters is deze bereidheid uitgesproken, maar ook tussen de inmiddels circa 40 woningcorporaties die The Natural Step gebruiken, is sprake van een grote mate van deling van ervaringen. Er is nog een wereld te winnen!

Lees de algemene reflectie van het expertpanel

centrale-blokken-leiden-3

Expertpanel

Jeroen Kluck (Hogeschool van Amsterdam/Tauw), is lector Water in en om de stad aan de Hogeschool van Amsterdam. Daarnaast werkt hij bij adviesbureau Tauw. In deze rol adviseert hij gemeenten bij vraagstukken rondom klimaatadaptatie.


Guus Mulder (TNO), is onderzoeker innovatie management bij TNO, met als bijzondere focusgebieden energietransitie in de gebouwde omgeving en circulaire economie. Hij maakte in 2019 deel uit van de Nederlandse jury voor de Circular Energy Awards.

Rob Bogaarts (Woningcorporatie Brabant Wonen), is directeur klant en samenleving bij woningcorporatie Brabant Wonen. In deze en voorgaande functies (bij o.m. Woonbedrijf in Eindhoven) deed hij veel ervaring op met de ontwikkeling en toepassing van principes en methodes van circulair – en klimaatneutraal bouwen. Zowel in de nieuwbouw als in de bestaande woningvoorraad.