OMANIDO versus BRUIS

Door: Kees Penninx, ActivAge

OMANIDO staat voor ‘Oud maar niet dood’. Het is de naam van de rebellenclub van Hendrik Groen, 83 jaar, bewoner van een voormalig verzorgingshuis in Amsterdam Noord. Over zijn ervaringen schreef Groen twee verrukkelijke dagboeken. In het eerste, Pogingen om iets van het leven te maken, leren we Groen kennen als ‘technisch bejaard’: stramme benen en regelmatig doktersbezoek. Maar hij weigert te geloven dat het leven dan alleen nog maar moet bestaan uit een bakje koffie achter de geraniums, wachtend op het einde. Als aanvoerder van OMANIDO neemt hij het heft in handen: aan de clubtafel is praten over ziektes en kwalen voortaan taboe. De clubgenoten passen voor de verzuurde instellingskok met zelf bereide maaltijden. Ze gruwen van het jaarlijkse – en we gaan nog niet naar huis! – busreisje naar de Keukenhof. Om de beurt organiseert een van de rebellen een exclusief rollatorvriendelijk uitstapje of een etentje in een exotisch restaurant. Het leven krijgt weer glans.

Bij Studio BRUIS spreken we niet over OMANIDO maar van BRUIS-kringen en hebben we het niet over voormalige verzorgingshuizen, maar over appartementencomplexen voor senioren. Het idee is hetzelfde. Organiseer niet meer alles centraal maar stimuleer ontmoeting rond eigen wensen en interesses. En faciliteer de daaruit voortkomende microprojecten: eetclubjes, wandelgroepjes, concertbezoeken. Op het eerste oog eenvoudig, in werkelijkheid vraagt het van bewoners, de bewonerscommissie en professionals een behoorlijke omslag. Een mooi voorbeeld is woon-zorgcomplex Elisabeth in Zutphen. Tachtig appartementen, nu nog domicilie van een grote zorgaanbieder, over enige tijd een woongebouw voor zelfstandig wonende senioren in handen van een woningcorporatie. De heer Lustenhouwer woont er nu drie jaar en volgde de training Studio BRUIS, samen met een medewerker van corporatie Ons Huis. Geïnspireerd door de training vroeg Lustenhouwer medebewoners naar hun wensen, ideeën en vragen over samenleven in het gebouw. Oef! Dat was nog nooit gebeurd. Sommigen moesten even van de schrik bekomen. Anderen vonden deze vraag een verademing. Onder de oppervlakte barstte het van de wensen. Waarom is er geen kerstdiner meer? Kan er niet af en toe een tentoonstelling worden georganiseerd? Er kwam ook veel energie vrij: de een wilde een bridgeclub starten, de ander opperde het idee van een high tea of een klusjesgroep voor en door bewoners. Een 87 jarige bewoner stelde zelfs voor om de tuin gedeeltelijk zelf te gaan onderhouden.

Ik schuif aan bij een bijeenkomst van de bewonerscommissie om te kijken hoe we Studio BRUIS in dit wooncomplex op de kaart kunnen zetten. Aan tafel zitten ook een activiteitenbegeleider en enkele vrijwilligers die zich inzetten voor het welzijn van de bewoners. Die hebben zo hun bedenkingen. Een klusjesgroep voor en door bewoners? Niet nodig toch? De vrijwilligers doen dit al jaren met liefde en plezier. Toch vindt een groeiende groep bewoners – onder hen veel nieuwkomers – het fijn om zelf zaken te regelen. Zij zien een woongemeenschap voor zich, geen instituut. Volgens hen hoeft niet alles te worden aangedragen door professionals en vrijwilligers van buiten.

Woonzorgcomplex Elisabeth heeft veel verbogen talent in huis. De heer Lustenhouwer noemt een alleenstaande Italiaanse man die hier al jaren woont, maar vrijwel niemand spreekt. Inmiddels geeft hij vol enthousiasme Italiaanse les aan medebewoners. Of een muziekliefhebber die eens per week samen met bewoners naar klassieke muziek luistert op Radio 4. ‘Mensen vinden het fijn als ze iets kunnen betekenen voor een ander. Daar zit geen leeftijdsgrens aan. Je moet het alleen soms even vragen.’