Experimentpartners Vitale woongemeenschappen
Corporatie: Habion
Het wooncomplex Walterbosch in Apeldoorn bestaat uit 98 zelfstandige appartementen voor ouderen. Nadat het woongebouw vijftien jaar een structurele leegstand kent, met 25% als dieptepunt – bezint corporatie Habion zich in 2014 op een plan voor de verbetering van de verhuur. Als eerste de renovatie van woningen en de gemeenschappelijke ruimte, keuken en leeshoek uitgevoerd in 2015. Als tweede communicatie over het complex. Zij geeft meer bekendheid aan het woongebouw door een open huis en informatiedagen te organiseren voor geïnteresseerden, buurtbewoners, samenwerkingspartners en professionals. Met succes het gebouw is volledig verhuurd.
Habion meldde zich aan voor het experiment Vitale woongemeenschappen. Sociale activering is van essentieel belang om hier prettig te kunnen blijven wonen, stelt de corporatie. Bewoners zelf zijn hiervoor aan zet en Habion ziet voor zichzelf een kleine rol. Het gaat er om dat bewoners zelf de eigen woongemeenschap creëren.
Het gebouw heeft volop faciliteiten om ontmoeting mogelijk te maken. De corporatie maakte zelf al een begin door een workshop met bewoners – oud en nieuw – te organiseren vlak voor de start van het experiment vitale woongemeenschappen. Deze stond in het teken van hoe bewoners inhoud willen geven aan fijn wonen in hun appartementengebouw. Themagewijs zijn ideeën ingebracht rondom ‘sfeer en cultuur’, ‘activiteiten’ en ‘wie en hoe’. Het resulteerde in een wand met drie kleurrijke borden vol inspiratie en een enthousiaste bewonersgroep. De basis voor Studio BRUIS is gelegd.
Corporatie: Mooiland
De Amstelflat is een 50+ wooncomplex met 110 appartementen, gelegen in de wijk Pittelo in Assen. De huurdersorganisatie van de Amstelflat heeft zich samen met welzijnscommissie en activiteitencommissie van de flat aangemeld voor het experiment. De Bruisactiviteiten van de Amstelflat zijn gericht zijn op zelfredzaamheid, sociale cohesie en participatie van de bewoners, zoals computercursussen, het herinrichten van de tuin en bewegingsactiviteiten. Vanuit ‘Ken je buren en ken je stad’ zijn met en voor de huurders, ook die met een zorgvraag, de buurtbewoners en stadgenoten ontmoetingsbijeenkomsten opgezet.
Mooiland, de eigenaar is een landelijke corporatie met 26.000 woningen in 131 gemeenten, ondersteunt het experiment Vitale woongemeenschappen financieel en facilitair, onder meer met de herinrichting van de tuin. Ook heeft zij ambitie om Studio BRUIS in meer wooncomplexen te gaan inzetten.
Website Amstelflat
Website corporatie Mooiland
Observaties Kees Penninx, trainer/coach en ontwikkelaar methode:
Februari 2016: Telefonisch
“Er is al een begroting gemaakt, er komt een nieuwsbrief over, er zijn ideeën om er een hele campagne van te maken. Kortom, veel power en spirit.”
April 2016: Werkbezoek
“De ambitie met Studio BRUIS is groot. Studio BRUIS beoogt hier een heel conglomeraat van deelprojecten te worden. De projecten komen niet uit de lucht vallen, maar zijn de afgelopen tijd allemaal geopperd door bewoners waarmee is gesproken. “
Corporatie: Woningstichting Barneveld
Het wooncomplex aan de Rozenhof in Barneveld omvat verschillende woongebouwen, type woningen, functies en eigenaren. Het telt 36 senioren woningen van Woningstichting Barneveld, 14 koopappartementen en 45 plaatsen van zorgcentrum Ruimzicht. Het wooncomplex en de directe omgeving tellen ruimte 100 seniorenwoningen. In het zorgcentrum is een grote ontmoetingsruimte met de naam Dorpsplein. Deze fungeert als wijkrestaurant en als ontmoetingsplek. Ouderen uit de wijk lopen dagelijks binnen voor een kop koffie en een praatje.
De locatie heeft deelgenomen aan de pilot Samenkracht 80+, ontwikkeld door bureau ActivAge. De corporatie, Welzijn Barneveld en de zorgorganisatie willen hier een vervolg aan geven door deelname aan het experiment Vitale woongemeenschappen. Zij zien het belang in om samen te werken aan gemeenschapsvorming. Het blijkt moeizaam om bewoners van hoge leeftijd te activeren en vanzelfsprekende ontmoeting te laten ontspruiten, terwijl daar onder de bewoners daar veel behoefte aan is.
De corporatie en zorgorganisatie willen de ontmoetingsruimte, het zogenaamde Dorpsplein, veel meer een gemeenschapshuis voor de bewoners uit de aanpalende en omliggende seniorenwoningen laten worden, waarbij de senioren zelf activiteiten organiseren en initiatieven nemen in het gebruik en beheer van de ruimte, daarbij ondersteund door de beheerder van het Dorpsplein.
Corporatie: Woonzorg Nederland
De Roo Appartementen, ook wel De Baronie, van corporatie Woonzorg Nederland liggen aan De Baronie in de wijk Oostgaarde in Capelle aan den IJssel. Het wooncomplex bestaat uit 265 tweekamerwoningen, verdeeld over twee gebouwen. Tot voor kort zijn de woningen als aanleunwoningen verhuurd bij het woonzorgcentrum De Roo van Capelle. Dit woonzorgcentrum wordt getransformeerd tot verpleeghuis en houdt op om de ontmoetings- en dienstenfunctie voor de aanleunwoningen te vervullen.
Door het wegvallen van de ontmoetingsfunctie wil de corporatie samen met bewoners en met inzet van het experiment een nieuwe impuls geven aan leefbaarheid en sociale samenhang. De bewoners zijn al op kleine schaal bezig, het is nu zaak om dit te gaan verdiepen en verbreden. De renovatie van het verzorgingshuis kan voor het gehele complex een nieuwe start zijn. Dat gaat deels om de wensen en behoeften van bewoners van de zelfstandige 55+ woningen bij de renovatie. Denk aan een gemeenschappelijk ruimte, scootmobielstalling en diensten, zoals kapper of winkel.
Het sociaal activeren vraagt om een omslag onder de bewoners, die jaren hebben mogen ‘aanleunen’. Vanuit de corporatie werkt een bewonersconsulent hieraan mee. De bewoners zijn nu zelf aan zet om te werken aan een vitale woongemeenschap, waarin het prettig en veilig zelfstandig wonen is.
Corporatie: BrabantWonen
Complex Het Wilgenstruweel is gebouwd in 2012, telt 70 seniorenwoningen (leeftijd 55+) en is gelegen in de wijk Kruiskamp in Den Bosch. In deze wijk zijn vier flats vervangen door complete nieuwbouw, vanwege wijkvraagstukken op het gebied van leefbaarheid, veiligheid en vergrijzing. De Wilgenstruweel is een van deze nieuwe flats.
BrabantWonen ambieert dat bewoners met elkaar een sociale gemeenschap vormen en zich blijvend betrokken voelen met elkaar. De gemeenschappelijke ruimte biedt goede mogelijkheden voor ontmoeting en het ontwikkelen van activiteiten. De aankleding en inrichting is compleet door de corporatie betaald en de huurders kunnen voor activiteiten een beroep doen op een budget voor financiële ondersteuning. De actieve bewonerscommissie organiseert activiteiten en draagt zorg voor het beheer van de gemeenschappelijke ruimten. Zij zoeken in het experiment samen naar manieren om invulling te geven aan een sociaal vitaal wooncomplex. Het experiment Vitale woongemeenschappen geeft een impuls hieraan.
Corporatie: Woonpartners Midden-Holland
Corporatie Woonpartners Midden-Holland is sinds 2015 eigenaar van het complex de Leckenborch in Goud. Het seniorencomplex telt 214 appartementen. De ruimtelijke ligging ten opzichte van winkels en andere wijkvoorzieningen is goed, ook heeft de plint van het wooncomplex voorzieningen. Het complex is daarmee aantrekkelijk voor ouderen. De inwoners van het complex zijn op leeftijd. Veel zijn alleenstaand en niet of beperkt mobiel. De corporatie kent de bewoners van het complex nog niet goed en wil daarom Studio BRUIS benutten om de ontmoeting tussen bewoners onderling en de zorg en het omzien naar elkaar bevorderen. Het doel is om met een andere werkwijze ontmoeting en activiteiten van de grond te krijgen. Ook wil zij bij succes, dit gaan inzetten bij andere complexen. Naast het belang voor bewoners gaat het ook om de rol van de corporatieprofessional. Hoe organiseren de woonconsulenten hun het werk op een andere manier?
Corporatie: Domesta
Corporatie Domesta meldt zich aan voor het experiment omdat zij willen inspelen op leefbaarheidsvraagstukken en voorkomen van leegstand in de regio Drenthe. We hebben hier te maken met een krimpgebied. De vitaliteit van bewoners neemt af: ouderen worden steeds ouder en jongeren zijn er weinig en trekken weg. Ook zorgt een krimpende bevolking voor een overschot aan woningen en dreigende leegstand. Vanuit gebiedsbeheer en de woonconsultenten ziet Domesta signalen dat eenzaamheid een toenemend probleem onder ouderen gaat worden. De corporatie wil ervaring met gemeenschapsvorming op doen om deze ook in andere complexen toe kunnen passen.
Corporatie: Parteon
De Oase is een woonleefgemeenschap voor actieve senioren (45+) met 72 appartementen. Er wonen ongeveer 100 bewoners. Het gebouw is uitgerust als woongemeenschap en heeft een atrium, koffiekamer en tuin. Corporatie Parteon is de eigenaar. Het bestuur van de woonleefgemeenschap wil de bewoners meer betrekken bij het reilen en zeilen, de saamhorigheid bevorderen en het leefklimaat tot gezamenlijke verantwoordelijkheid maken. Er zijn al volop activiteiten – dagelijks samen koffie drinken, wekelijkse clubjes, gezamenlijk eten en uitjes en activiteiten rond de feestdagen. Het bestuur merkt dat steeds meer en meer bewoners zich geen onderdeel voelen van de woongemeenschap. Het experiment en de inzet van Studio BRUIS biedt handvatten om hier stappen in te zetten.
De corporatie ondersteunt de woongemeenschap en het experiment, maar participeert niet actief. Ze kiest voor een rol op terrein van vastgoed en het accommoderen van het zelfstandig blijven wonen en is schakel met zorg- en welzijnsorganisaties en het sociaal wijkteam.
Corporatie: Ons Huis
St. Elisabeth is een groot woon-zorgcomplex in Zutphen van corporatie Ons Huis uit Apeldoorn. Het pand telt 104 appartementen voor 55+-ers . Het zijn levensloopbestendige woningen voor ouderen, die naar persoonlijke behoefte individuele dienstverlening ontvangen. Zorgorganisatie Sutfene huurt de algemene ruimtes, maar het huurcontract wordt na 2018 niet meer verlengd.
Corporatie en zorgorganisatie ontwikkelen een visie en plannen voor de toekomst van St. Elisabeth. Deelname aan het experiment helpt de corporatie om de eigen rol te verkennen op het vlak van sociaal beheer en activering. Onze participatiemaatschappij en de veranderingen van de langdurige zorg, vraagt om een omslag van bewoners, die zelf meer aan ‘zet’ zijn en een andere houding van de professional. Ons Huis zoekt naar haar rol bij sociale activering. Wat kunnen oudere kwetsbare bewoners nog wel zelf en waar ligt de grens?
Een actieve bewoner trekt samen met de bewonersconsulent de initiatiefgroep Studio BRUIS. Zij kiezen een kleinschalige aanpak. Per verdieping zijn de lange gangen in straten opgeknipt. Dit als start voor het onderlinge kennismaken.
