Innovatieprogramma VvE's naar Nul op de meter

Nederland telt ongeveer 120.000 VvE’s bestaande uit 1,2 – 1,5 miljoen woningen, samen goed voor ca. 15-20% van de CO2 uitstoot in de gebouwde omgeving. Veel VvE’s kampen met achterstallig onderhoud en/of sparen beperkt voor groot onderhoud. Vaak is dit onvoldoende voor een toekomstbestendig gebouw, met risico’s op uit de hand lopende kosten of zelfs verloederde panden. Een groot deel van de gebouwen is naoorlogs. Deze complexen zijn energetisch slecht en qua comfort vaak ondermaats. Het gevolg is dat er wordt ‘gestookt voor de buitenwereld’ en dat de gebouwen en woningen onnodig veel CO2 uitstoten. Dit in combinatie met het gegeven dat we de komende jaren van het aardgas af gaan, veroorzaakt urgentie op de opgave appartementencomplexen vergaand te verduurzamen. De sector kent heel veel knelpunten, die een transitie noodzakelijk maken, maar ook een aantal specifieke kansen die daarvoor een kansrijk uitgangspunt bieden.

Om een transitie te onderzoeken en aan te jagen moest er een nieuw perspectief ontwikkeld worden op basis van een verleidelijke propositie met een business case die haalbaar (of maakbaar) is. Het doel is om een zelfstandig opererende gezonde markt te creëren, die uiteindelijk onafhankelijk is van overheidssteun. In de vorm van experimenten worden de volgende aspecten uitgezocht:

• Vraag: hoe formuleren, organiseren en vergroten we een nieuwe vraag die op (latente) behoeften voor vergaande verduurzaming van VvE’s inspeelt
• Aanbod: welke innovaties, prestaties en partijen zijn nodig om een grootschalige afzet te genereren
• Conditionering: welk regionaal en landelijk beleid en wettelijk kader is ondersteunend (of niet belemmerend) aan de groeiende relatie tussen deze nieuwe vraag en aanbod

Via zorgvuldig geselecteerde pilots, waaraan gemeenten bereid zijn bij te dragen, wordt het experiment vormgegeven. In de driehoek tussen vraag, aanbod en conditionering moeten alle seinen op groen staan om het nieuwe perspectief te kunnen realiseren. Onderscheidend aan de aanpak van het programma is het uitwerken van een nieuw perspectief voor vragers en aanbieders, alvorens de markt te mobiliseren. Zonder verleiding zal namelijk niemand willen bewegen. Daarnaast constateren we dat er nieuwe oplossingen nodig zijn met een lagere prijs en betere kwaliteit. Het streven is om bewoners een woonlastenneutrale Nul op de Meter oplossing te bieden, met garanties gedurende de looptijd van de financiering.

Voor VvE’s betekent het dat ze via een langjarige (30 jaar) financiering tot substantiële toekomstbestendige woningverbetering komen. Een grootschalige schilrenovatie (isolatie) en toepassing van een ventilatiesysteem is de basis, en via energie-opwekking wordt verbruik gecompenseerd. De bewoners betalen de renovatie via de servicekosten uit vermeden energieverbruik en onderhoud. Ze krijgen er een mooier, bruikbaarder, comfortabeler en waardevoller woning voor terug.

Het programma en het opgeleverde instrumentarium is gericht op alle stakeholders in de VvE sector. VvE besturen kunnen zich ermee oriënteren en vinden vooral houvast voor hun proces. Specifiek VvE’s die voor een grote ingreep staan, met goede servicekostenniveaus en voldoende gereserveerde middelen komen in aanmerking. Voor gemeenten levert het inzage op in de wijze waarop het proces ondersteund dient te worden. Financiers en VvE beheerders kunnen de voorwaarden voor een nieuwe dienstverlening eruit opmaken. Het Rijk zal aanknopingspunten vinden voor het opheffen van belemmeringen en verbeterde wetgeving en subsidiebeleid. Al het opgeleverd materiaal is richtinggevend en bedoeld om een aanzet te gegeven zodat het verder uitgewerkt kan worden.