Energietransitie en gezondheid in kwetsbare wijken

In veel wijken die door gemeenten zijn geselecteerd om ‘van het gas af’ te gaan is de energietransitie niet de enige opgave. Er spelen ook andere zaken op het gebied van leefbaarheid die voor bewoners dichterbij en urgenter zijn dan het klimaatprobleem. Zeker in kwetsbare wijken. Denk bijvoorbeeld aan schuldenproblematiek, eenzaamheid, onveiligheid of slechte gezondheid. Dit laatste aspect is de aanleiding om deze publicatie te maken. In dit inspiratieboek, een initiatief van het Experimentenprogramma Verduurzaming  van  Kwetsbare Wijken en  GezondIn, bieden we inzicht in vernieuwende praktijken die de opgave van de energietransitie en de opgave rondom het terugdringen van gezondheidsachterstanden aan elkaar verbinden. We laten zien welke kansen er liggen om de wijk niet alleen aardgasvrij te maken, maar ook de gezondheid van bewoners te verbeteren en gezondheidsrisico’s te verminderen.  Daarbij gaan we uit van een brede opvatting van gezondheid, waarbij ook vaak onderliggende oorzaken als armoede, schulden of een slechtere woning meespelen.

Invalshoeken: binnen en buiten

In deze publicatie werken we met twee invalshoeken: binnen en buiten. We laten zien waar binnen de beide invalshoeken kansen liggen waarop gezondheid en energietransitie in samenhang kunnen worden opgepakt.  Daarmee bieden we een beginpunt voor een gesprek, tussen adviseurs gezondheid en sociaal domein en adviseurs fysiek en ruimte, over mogelijkheden van een gecombineerde aanpak.

Het eerste  hoofdstuk  gaat over ’binnen’ en daarin belichten we de aanpak op het niveau van de  woning en/of de bewoner. We gaan eerst in op feiten en cijfers over het binnenmilieu in relatie tot gezondheid. Vervolgens bespreken we welke kansen en praktijken er zijn voor woningrenovaties en -aanpassingen om woningen aardgasvrij te maken én te werken aan een beter binnenmilieu. Daarbij is er ook aandacht voor het belang van persoonlijke ondersteuning en voorlichting aan huurders.

Het  tweede  hoofdstuk  richt zich op wat er buiten de woning afspeelt  op het niveau van de  wijk,  zowel op ruimtelijk als sociaal vlak. Hierin  maken we  onderscheid  tussen een integrale wijkaanpak en  een aanpak vanuit de energietransitie  die  gezondheid  koppelt.

Deze  publicatie  bevat  ook beleidsachtergronden, feiten en cijfers over gezondheid en verschillende  concrete  praktijkvoorbeelden.  De inhoud van deze publicatie is samengesteld  aan de hand  van  workshopuitkomsten, aangevuld met  webresearch en interviews  over de  praktijkaanpak met koplopers en experts.