Woningprogrammering en adaptiviteit: van snelkookpan naar stappenplan

Adaptiviteit is een begrip uit de evolutie en gaat over het vermogen om te kunnen reageren op veranderende omstandigheden. In tal van sectoren wordt gestreefd naar een ‘adaptievere’ werkwijze: van de infrastructuurplanning en de drinkwatervoorziening tot het watermanagement en onze krijgsmacht. Met de leerkring Adaptief programmeren voegen woningprogrammeurs zich aan dit rijtje toe. De deelnemers: gemeenten en provincies die staan voor de opgave om tot een toekomstbestendige woningvoorraad te komen. Samen doorliepen ze een stappenplan en kwamen ze, met grafische ondersteuning, tot een aanpak voor hun eigen regio.

Waarom adaptief programmeren? Omdat het huidige systeem van programmeren het adequaat reageren op veranderende woonbehoeften, prognoses en prioriteiten eerder tegenwerkt dan vergemakkelijkt. Dat moet en kan anders, aldus de 4 provincies en 12 gemeenten die in 2019 deelnamen aan de driedaagse leerkring. Op dag 1 werd de huidige werkwijze onder de loep genomen en een lijst met knelpunten opgesteld. Dag 2 stond in het teken van adaptieve inspiratie en op dag 3 werd gewerkt aan een aanpak om het gat tussen de huidige werkwijze en het adaptieve toekomstbeeld te dichten.

Conceptueel model en stappenplan

Van de adaptieve theorie naar de weerbarstige praktijk: tussen dag 2 en dag 3 maakten deelnemers die sprong. In vier ‘regioteams’, die bestonden uit een provincie en inliggende gemeenten, werkten ze in een snelkookpan-sessie aan het toepassen van het stappenplan ‘Adaptief programmeren in het fysiek ruimtelijk beleid’ van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM )in hun beleidspraktijk. Het resultaat is tweeledig: een vernieuwende kijk op woningprogrammering per regio én een algemeen conceptueel model voor adaptieve woningprogrammering. Dit model is qua opzet vergelijkbaar met dat van de probleemanalyse en bestaat uit negen ‘adaptieve aspecten’.

De vier teams werden in hun ‘sprint’ grafisch ondersteund door tekenaars, die inzichten en ideeën live verbeeldden. De leerkring werd afgesloten met het presenteren van elkaars inzichten en voornemens, gevolgd door een diner. Platform31 vatte de bevindingen van de drie dagen samen in een publicatie ‘Adaptieve woningprogrammering’, waarin het stappenplan van het KiM is vertaald naar de woningmarkt.

Adaptief programmeren als teamsport

De belangrijkste les is misschien wel dat een adaptieve woningprogrammering breed commitment vergt: niet alleen ambtenaren van gemeenten en provincies, maar ook hun bestuurders, corporaties, marktpartijen en onderzoekers hebben samen de benodigde kennis, voelsprieten en instrumenten in handen. Adaptief programmeren is onmiskenbaar een teamsport.

Vervolg in 2020

Op basis van de ontwikkelde kennis starten we een nieuwe leerkring Adaptieve woningprogrammering. Daarvoor nodigen we provincies en gemeenten uit om samen met ons het reeds ontwikkelde model voor adaptieve woningprogrammering verder uit te werken. De leerkring bestaat uit drie bijeenkomsten in juli, oktober en november 2020. Interesse? Lees hier meer.