Welkom in de Buurt: motor voor innovatie

Hoe kun je op een innovatieve manier beschermd wonen afbouwen en mensen écht welkom laten voelen in de buurt? Deze vraag hield alle Groninger gemeenten bezig en heeft geleid tot het (inmiddels afgeronde) programma Welkom in de Buurt, dat Buro Bries in opdracht van deze gemeenten heeft uitgevoerd. Job Mol en Freerk Jan Bruins van Buro Bries vertellen over de aanpak.

In 2016 startte centrumgemeente Groningen het innovatieatelier Beschermd Wonen en Opvang. Dit innovatieatelier is de jaren daarop, 2017 en 2018, door de Groninger gemeenten zelf vorm en inhoud gegeven. Vanaf 2018 heeft Buro Bries, een organisatieadviesbureau op het snijvlak van ondernemerschap en maatschappelijke problematiek, deze rol overgenomen en namens de Groninger gemeenten het programma Welkom in de Buurt bedacht en uitgevoerd. Dit programma stimuleert innovatie die de uitstroom en integratie vergemakkelijkt van mensen die vanuit Beschermd Wonen en Opvang weer zelfstandig gaan wonen in de wijk.

Bewonersinitiatieven

“Een ontzettend leuke uitdaging, dat zonder meer”, vertelt Mol. Hij vervolgt: “Bij het ontwerpen van het programma Welkom in de Buurt, baseerden we ons in nauw overleg met deskundige ambtenaren uit het gemeentelijk programmateam Beschermd Wonen en Opvang op een aantal uitgangspunten. Zo wilden we met name kleine partijen en bewonersinitiatieven betrekken en begeleiden naar duurzaamheid. Ook wilden we absoluut niet het wiel opnieuw uitvinden en juist kijken naar wat op andere plekken werkt. De Buurtcirkel bijvoorbeeld, dat is een bewezen effectieve interventie. Die kunnen we gemakkelijk naar Groningen halen en daar verder uitwerken.”

Vernieuwende plannen en ervaringsdeskundigheid

De eerste stap was het verzamelen van vernieuwende plannen. “We hebben bewoners, ondernemers en organisaties uit de hele provincie Groningen aangemoedigd om innovatieve ideeën aan te dragen”, licht Bruins toe. “We zijn ook actief naar verschillende dorpen gegaan om op zoveel mogelijk plekken voorstellen los te krijgen. Vrijwel alle voorzieningen zitten in de stad Groningen en op deze manier wilden we ook een beetje zorgen voor spreiding. Een projectteam, bestaande uit vier onafhankelijke organisatieadviseurs van Buro Bries en vier ervaringsdeskundigen, boog zich vervolgens over deze ideeën en bepaalde samen met de Groninger gemeenten welke plannen kansrijk waren. De betrokkenheid van ervaringsdeskundigen, waarvan één zelf beschermd woont en de andere drie een opleiding tot ervaringsdeskundige hebben gevolgd, was ontzettend waardevol. Zij zien, vanuit cliëntenperspectief, andere dingen dan een organisatieadviseur bijvoorbeeld ziet.”

Beoordelen ingestuurde initiatieven

Er zijn veel innovatieve ideeën binnengekomen. “Om jullie een beeld te geven: in 2018 zijn 41 plannen ingediend, waarvan uiteindelijk 28 zijn goedgekeurd en ook (deel)financiering hebben ontvangen”, vertelt Mol. De ingestuurde initiatieven werden door het projectteam en deskundige ambtenaren van de verschillende Groninger gemeente gezamenlijk beoordeeld aan de hand van vijf criteria. Op elk van deze criteria kon een ingediend initiatief vijf punten scoren. Op het criterium impact kon je bijvoorbeeld vijf punten scoren als iedereen uit de doelgroep er gebruik van kan maken en slechts één punt als verwacht werd dat het idee vrijwel geen impact heeft. Een totaalscore van minimaal 17 punten was nodig om naar de volgende ronde te gaan.

Menukaart

De goedgekeurde plannen ontvingen niet lang daarna hun financiering. “Initiatieven kregen 50% vergoed tot een maximum van €15.000 (of €45.000 als drie of meer partijen gezamenlijk een aanvraag hadden ingediend)”, vertelt Mol. “Zo konden ze meteen een gedegen start maken. Ook boden we de nodige ondersteuning. Dit deden we via een zogenaamde menukaart met daarop verschillende maatwerkopties. Hierbij kun je denken aan een koffieafspraak met ervaringsdeskundigen die de plannen en aanpak vanuit hun perspectief beoordeelden, ondersteuning bij marketing en communicatie en een sessie over de zoektocht naar duurzame financiering (en dus borging) van het initiatief”.

Een paar voorbeelden

Dit zorgt natuurlijk voor nieuwsgierigheid: welke initiatieven hebben de eindstreep gehaald? “Wat ik zelf een geslaagd voorbeeld vind, is Ixta Sterk van Stichting Ixta Noa”, aldus Bruins. “Dat is een herstelprogramma waarin deelnemers gestructureerd aan de slag gaan met activiteiten gericht op de zes domeinen van positieve gezondheid. Doel van het programma is dat deelnemers, voornamelijk met hulp van een gespreksgroep, aan hun eigen ervaren gezondheid werken. Een ander voorbeeld is Huppla.nl van landelijke netwerkorganisatie WeHelpen. Mensen die weer zelfstandig gaan wonen, hebben meestal nog geen sociale contacten in hun nieuwe buurt. Huppla.nl is een netwerktool waarin mensen een ander in besloten kring hulp aanbieden. We kijken hoe gerichte hulp van buurtbewoners kan helpen om je thuis te voelen in de wijk en om sociale contacten op te doen.”