Verslag startbijeenkomst Aanpak Vakantieparken
Eerste bijeenkomst Community of Practice
Op 11 april 2018 vond de eerste bijeenkomst van de Community of Practice Aanpak Vakantieparken plaats. Platform31 is dit traject gestart in opdracht van de VNG en in samenwerking met partners in Brabant en op de Veluwe. Doel is bij partijen die al actief met de aanpak van vakantieparken bezig zijn, kennis en ervaring op te halen dat vertaald kan worden in handelingsperspectieven voor gemeenten.
Tijdens de startbijeenkomst bleek dat het vraagstuk van vakantieparken veelzijdig is en je goed in beeld moet hebben welk probleem je als gemeente wil aanpakken. De kern ligt bij de economische levensvatbaarheid van de omvangrijke recreatie-infrastructuur in Nederland. Een deel van de parken, volgens branchevereniging Recron ongeveer een derde, heeft in de huidige staat weinig toeristisch toekomstperspectief. Zo kunnen ze een gelegenheidsstructuur bieden voor andere maatschappelijke ontwikkelingen, zoals behoefte aan snel beschikbare, weinig gereguleerde huisvesting maar ook ondermijning. Een structurele en slagvaardige aanpak van problematiek op vakantieparken heeft daarom niet alleen betrekking op de symptomen, zoals permanente bewoning, criminaliteit en verloedering. Zij biedt ook een langetermijnvisie met economische, ruimtelijke en sociaal-maatschappelijke oplossingen voor zowel het vakantiepark als de alternatieve doelgroepen die nu worden aangetrokken.
Gemeenten, provincies en samenwerkende diensten die zich met vakantieparken bezig houden zijn zich hier in toenemende mate van bewust. Een situatie zoals bij Fort Oranje, waar uiteindelijk met zware en kostbare maatregelen is ingegrepen, wenst niemand te herhalen. Vraag is wel hoe in een vroeg stadium grip te krijgen op parken die ‘door het ijs’ zakken. Omdat het tot de private sector behoort, voerde de gemeente Zundert geen toezicht op de economische levensvatbaarheid van Fort Oranje. Pas door incidenten op het park kwam de problematiek in beeld en uiteindelijk waren enkel de humanitaire toestanden grond om tot actie over te gaan.
Vitaliteitsscan
Een gefundeerde strategie ten opzichte van vakantieparken begint bij het verbeteren van de informatiepositie, zo beamen alle betrokkenen. Inmiddels zijn er verschillende methodieken ontwikkeld waarmee overheden de staat van de sector in beeld kunnen brengen, zoals een vitaliteitsscan en het stoplichtmodel dat kijkt naar de ondernemer, omgeving en populatie op een vakantiepark. Om een gerichter beeld te krijgen, is het koppelen van verschillende gegevens, zowel in systemen als bij partijen die op parken komen, belangrijk. Bureau Beke bracht zo de leefbaarheids- en veiligheidssituatie van 300 parken op de Veluwe in kaart. Dit droeg bij aan draagvlak en het bepalen van prioriteiten bepalen voor een integrale aanpak binnen het programma Vitale Vakantieparken. Thans werkt Bureau Beke aan een monitor die de gemeenten op de Veluwe zelf moeten kunnen uitvoeren.
Na een gedegen analyse die de problemen in proportie brengt, is een goede procesorganisatie belangrijk. Zowel vanuit Zundert als de Veluwe wordt gepleit voor een multidisciplinaire samenwerking van overheden en diensten op regionaal niveau. Maar gemeenten moeten ook intern middelen en capaciteit vrij maken en voor relatief kleine plattelandskernen is dat niet altijd een gemakkelijke opgave. Eenheid in beleid, uitvoering en communicatie is een volgende stap. Met name rondom Fort Oranje was dit cruciaal om regie te houden op het proces. Maar ook vanuit het programma Vitale Vakantieparken wordt die lijn gevoerd zodat problemen zich niet over de Veluwe verplaatsen en stigmatisering van een economisch belangrijke sector wordt voorkomen.
Perspectief
Alle deelnemers aan de CoP zijn vrijwel dagelijks met het thema vakantieparken bezig. Toch hebben ze nog veel vragen over het invullen van de gewenste integrale aanpak. Zo willen ze graag meer weten over de economische levensvatbaarheid van parken: hoe meten we of er toeristisch perspectief is en in hoeverre mogen gemeenten bijdragen aan revitalisering? Ook is er interesse in de gevolgen van de nieuwe Omgevingswet voor ruimtelijke strategieën rondom vakantieparken. Op het sociale domein willen de deelnemers meer leren over hoe om te gaan met onwenselijke samenstellingen van bewoners en over de herhuisvesting van parkbewoners, die vaak in een kwetsbare sociaaleconomische situatie zitten. En hoe kunnen gemeenten resultaten boeken, ondanks de beperkte slagkracht die vooral veel kleine gemeenten kenmerkt? Ook ligt er een procesmatige kennisbehoefte: hoe krijgen hoe kunnen burgers, VvE’s en ondernemers meer betrokken worden bij oplossingen? En wat kunnen of mogen gemeenten doen op gebied van preventie, bijvoorbeeld in het weren van malafide partijen?
