Van tijdelijk innovatief project naar langlopende aanpak
Lessen leerkring Armoede & Gezondheid
Hoe zorg je ervoor dat een maatschappelijk project zich ontwikkelt van tijdelijke pilot naar langlopend succesverhaal? Menig projectleider in het sociaal domein worstelt wel eens met deze vraag. In de aanloop naar de nieuwe leerkring Armoede & Gezondheid zocht Platform31 innovatieve oud-deelnemers op bij wie het gelukt is het project voor meerdere jaren te borgen en tekende drie belangrijke lessen op: organiseer betrokkenheid van alle stakeholders en bespreek de belangrijke kansen en knelpunten van het project. Voed hen met informatie over goede resultaten en gebruik daarbij ook storytelling. Heb ook oog voor politiek en besluitvorming: politici, strategen en beleidsmakers kunnen het project verder helpen.
Uit een ronde langs acht projecten haalden wij drie aanbevelingen voor projectleiders van tijdelijke pilotprojecten, die willen dat hun project een blijvende impact op de lokale gemeenschap heeft:
- Organiseer betrokkenheid van de belangrijke mensen rondom je project
Het loont om af en toe de meest belangrijke mensen voor het project bijeen te halen in een projectgroep. In een uur kun je de belangrijke knelpunten en/of kansen van het project bespreken en daarmee het project verder helpen. Tegelijkertijd creëer je daarmee draagvlak, om de samenwerking te versterken en om de rolverdeling te duiden. Het is nuttig om vooraf een onderwerp te kiezen om verder uit te diepen met de betrokkenen, bijvoorbeeld: hoe vergroten we het bereik van het project? Of: hoe komen we van vroegsignalering naar preventie? Idealiter komen deze bijeenkomsten met een speciale projectgroep periodiek in de agenda voor, zodat iedereen op de hoogte blijft en elkaar scherp houdt.
- Maak werk van je communicatie
Goede communicatie is een van de belangrijkste voorwaarden voor een goede borging. Het gaat om zowel communicatie met directbetrokkenen die een aandeel in het project hebben, als met partijen en individuen die (nog) niet betrokken zijn bij het project. Om hun project te borgen werken initiatiefnemers er actief aan om het maatschappelijk nut van hun project aan te tonen en daarmee het project op de kaart te zetten bij beleidsambtenaren, politici en subsidieverleners. Die proberen ze zo bij het project te betrekken.
Slim monitoren en evalueren als communicatiemiddel
Projectleiders die op een slimme manier monitoren en evalueren benutten resultaten in hun communicatie. Zij hebben oog voor wat hun project oplevert voor de doelgroep, en delen resultaten met anderen. In andere woorden: zij laten zien wat ze doen.
Storytelling toont de wereld van het project
Het kan helpen om onderzoeksresultaten te presenteren die de opbrengsten van het project in cijfers uitdrukken. Cijfers zijn voor sommige betrokken partijen interessant, denk aan opdrachtgevers en partners die willen weten wat bereikt is. Maar de projectleiders noemen vooral storytelling als een effectief communicatiemiddel voor een brede doelgroep. Door de essentie van het project samen te vatten aan de hand van anekdotes, bevindingen en soms zelfs de ervaringen van deelnemers, neemt de projectleider anderen mee in de wereld van het project. Deze informatie blijft goed hangen bij de luisteraar en is makkelijk verder te verspreiden. Dat helpt projectleiders om voor hen belangrijke partijen te enthousiasmeren en aan zich te binden. Daarbij: storytelling hoeft niet veel tijd en geld te kosten.
Soms gaat een projectleider zelfs een stap verder, bijvoorbeeld door op film te documenteren hoe het project in elkaar zit en wat het de deelnemers oplevert. Een projectleider maakte zelfs een tv-serie. Deze serie is op de lokale en regionale tv-zenders uitgezonden, waardoor ook in de buurtgemeenten het project op de kaart is gezet.
- Heb ook oog voor de politiek en besluitvorming
Projectleiders die met ons zijn opgetrokken in de leerkring zijn meestal ‘doeners.’ De deelnemers laten allemaal een grote mate van vastberadenheid en focus zien in de manier waarop ze hun project tot uitvoering brengen. Zij focussen daarbij liever op wat zij zelf in de hand hebben en minder op zaken waar zij weinig over te zeggen hebben zoals politiek en besluitvorming. Maar steun van politieke bestuurders voor het project is vaak heel belangrijk voor borging. Meerdere oud-deelnemers geven aan dat het toch nuttig kan zijn om hier aandacht voor te hebben. Dat kan door strategen of beleidsmakers te benaderen en als de politiek bakens verzet daarop in te spelen. Wees dus assertief, bijdehand, en strategisch en deel je enthousiasme over het project met anderen! Je hebt immers maar één best person (op bestuurlijk niveau) nodig die er net zo in gelooft om een slinger aan het project te geven.
Bovenstaande aanbevelingen zijn zeker ook toepasbaar op tijdelijke pilotprojecten in andere domeinen die een blijvende maatschappelijke impact willen bereiken. In de aanstaande vierde leerkring Armoede & Gezondheid gaan zes projectteams weer leren van elkaars ervaringen om uiteindelijk een positieve bijdrage te leveren aan hun lokale gemeenschappen.
Over de leerkring Armoede & Gezondheid
Vanaf 2017 organiseert Platform31 in samenwerking met Pharos jaarlijks de leerkring Armoede & Gezondheid. Professionals die bezig zijn op het raakvlak van armoede, schulden en gezondheid komen in de leerkring samen om van elkaar en van experts te leren. Deze professionals werken aan een innovatieve aanpak, pilot of uitvoeringsprogramma en schrijven zich per duo uit verschillende organisaties in om hun aanpak te kunnen spiegelen en hun netwerk te verbreden. Inmiddels hebben er drie leerkringen plaatsgevonden. Hoe is het deze professionals vergaan sinds hun deelname en welke lessen hebben zij voor collega-vernieuwers? Met die vragen ging Platform31 langs de deelnemers van de leerkringen uit 2017 en 2018.
Het onderzoek
Platform31 heeft eind 2019 en begin 2020 acht projecten uit eerdere leerkringen Armoede en Gezondheid geïnterviewd. Van deze acht geïnterviewde projecten zijn er drie doorontwikkeld – en hebben nu nog meer bereik dan eerst – drie projecten zetten zich voort in een aangepaste vorm en twee projecten zijn gestopt of (nog) niet van de grond gekomen. Zes van de acht geïnterviewde projecten zijn doorgezet en geborgd. Vijf van de acht geïnterviewde projecten kregen tijdelijke, 4-jarige financiering uit het programma Gezonde Toekomst Dichterbij van vermogensfonds FNO Zorg voor kansen. Ten tijde van het onderzoek was de leerkring van 2019 nog in volle gang, waardoor het voor de deelnemers nog te vroeg was om te reflecteren. Daarom zijn alleen de deelnemers van de leerkringen uit 2017 en 2018 ondervraagd, de leerkring van 2019 is achterwege gelaten.
