Uitwisseling van opgaven en ervaringen tijdens zomerexcursie Middelgrote Gemeenten

Naast de samenwerking met de G4-steden en het G40-stedennetwerk, heeft Platform31 partnerschappen met een kopgroep van middelgrote gemeenten. Het gaat om een diverse groep van gemeenten met circa 25.000 tot 100.000 inwoners. Steeds meer middelgrote gemeenten sluiten zich bij Platform31 aan waardoor we een specifiek programma kunnen ontwikkelen. Zo organiseerden we dit jaar samen met de gemeente Winterswijk voor het eerst een zomerexcursie speciaal voor middelgrote gemeenten.

Warm ontvangst in Winterswijk

De gemeente Winterswijk (29.000 inwoners) ontving ons op vrijdagmiddag 31 augustus met open armen en veel trots en enthousiasme voor de resultaten die hier worden geboekt. De nog jonge burgemeester Joris Bengevoord met roots in Winterswijk weet ons te vertellen dat het dorp een winkelbestand heeft dat gelijk is aan een stad van 50.000 inwoners. Dit komt door het grote verzorgingsgebied en de vele Duitsers die Winterswijk aan doen voor een dagje winkelen (“voor Duitsers is Winterswijk synoniem voor Nederland”). Gratis parkeren en een goede markt zijn hierin belangrijke succesfactoren. Maar als we een wandeling maken door het centrum zien we ook een rijke cultuurhistorie, gezellige pleinen met goede horeca en er zijn liefst 3 vooraanstaande musea. Het helpt dat Winterswijk al 60 jaar onderdeel uitmaakt van de oudste EU-regio. De samenwerking met de Oosterburen is goed wat onder meer tot uitdrukking komt in een gezamenlijk dienstencentrum voor het bedrijfsleven pal op de grens met Duitsland. De nieuwe coalitie van Winterswijk richt zich op 3 thema’s: duurzaamheid (geen windmolens erbij in deze coalitieperiode, wel alternatieven, maar wat dan?), armoedebestrijding (doorbreken van de intergenerationele armoede) en burgerparticipatie.

Uitwisseling van vraagstukken en uitdagingen

In een rondje kennismaken en uitwisseling van vraagstukken en uitdagingen worden er diverse terugkerende opgaven benoemd. Meerdere middelgrote gemeenten worstelen met vragen als: hoe houden we voorzieningen in het sociaal domein betaalbaar, hoe om te gaan met toenemende sociale verschillen, hoe om te gaan met toename van het aantal bijstandsgerechtigden, wat te doen met eenzaamheid of laaggeletterdheid of de overdraagbaarheid van armoede? Vanzelfsprekend zoeken middelgrote gemeenten naar succesvolle manieren om de transitie naar een duurzame samenleving tot stand te brengen. Ook genoemd wordt de toekomst van de landbouw, de omgevingswet, de vitaliteit van het buitengebied (goed geld erin, fout geld eruit), het gevaar van ondermijning en leefbaarheid (zowel als het gaat om de gevolgen van drukke snelwegen, vaarwegen en hoogspanningskabels als wanneer er sprake is van krimp). Voor vrijwel alle middelgrote gemeenten is de vitaliteit van hun binnensteden en winkelcentra een belangrijk aandachtspunt (tegen gaan van leegstand, centrummanagement etc.). Sommige gemeenten noemen stedelijke vernieuwing en de herstructurering en verduurzaming van bestaande wijken als een belangrijke opgave. En alle gemeenten zoeken naar manieren om regionale samenwerking, bijvoorbeeld in het economisch domein of op het gebied van de arbeidsmarkt, te optimaliseren. Kortom, aanknopingspunten genoeg om in vervolgbijeenkomsten aandacht aan te besteden.

Stedelijke herverkaveling in het centrum van Winterswijk

Na deze kennismaking en uitwisseling vertelt Robert Lautenbach, projectleider bij de gemeente Winterswijk, over een succesvolle manier van stedelijke herverkaveling in het centrum van Winterswijk. Circa 100 vastgoedeigenaren, bewoners, investeerders en smaakmakers werkten eind 2015 aan vernieuwende visies op 4 gebieden rondom het centrum. Drie jaar later en 7 ruildeals rijker worden drie van de vier gebieden herontwikkeld. 17,5 miljoen euro aan publieke en private investeringen zorgen voor 200 extra openbare parkeerplaatsen, een prachtig nieuw park en de renovatie en transformatie van drie cultuurhistorische panden. Ook zal er 13.000 m² incourant zakelijk en maatschappelijk vastgoed worden gesloopt en circa 3.000 m² leegstaand vastgoed worden getransformeerd naar nieuwe functies. Zijn verhaal wordt zichtbaar wanneer we een wandeling door het centrum van Winterswijk maken langs enkele locaties waar stedelijke herverkaveling heeft plaatsgevonden.

Totstandkoming Omgevingsvisie Buitengebied

Gerard Overkamp is voor de gemeente Winterswijk projectleider van de totstandkoming van een omgevingsvisie voor het buitengebied. In dit gebied zijn meer dan 2.600 adressen en meer dan 2.500 participanten hebben al deelgenomen in het proces. Het wordt een visie zonder getallen die toch sturend is en breed wordt gedragen. Gerard deelt met ons enkele lessen om dat voor elkaar te krijgen. Hij vertelt over draagvlak, valkuilen, en de verhouding tussen college, raad en participanten. En over de voordelen van een middelgrote gemeente in processen van strategische beleidsvorming. Gerard zet zijn verhaal kracht bij aan de hand van een korte toer per bus door het buitengebied van Winterswijk. We zien de nog in werking zijnde steengroeve van Sibelco waar tijdens de bouwvak een waar operaspektakel plaatsvindt, we toeren over groen overgoten zandlanen waar de nog actieve boerderijen worden afgewisseld door tweede huizen en we zien hoe de sportvoorzieningen van Winterswijk er blakend bij liggen door het actieve noaberschap van het plaatselijk bedrijfsleven.

Excursie smaakt naar meer

Tijdens de wandeling door het centrum van Winterswijk en de bustoer door het buitengebied vinden de meest geanimeerde gesprekken plaats tussen de deelnemers aan de excursie. Al met al een inspirerende en gezellige middag die we afsluiten op een terras aan een lommerrijk park aan de rand van het centrum van Winterswijk. ‘Dit moeten we vaker doen’, was de reactie van de deelnemers.