Steden pleiten voor langer uitstel van Omgevingswet

De gemeentelijke teams en afdelingen die zich voorbereiden op de Omgevingswet, zijn opnieuw geconfronteerd met uitstel van de wet. Voor sommigen had het uitstel niet gehoeven, voor anderen is het broodnodig om meer voorbereidingen te treffen. Belangrijk is in elk geval dat er snel helderheid komt over de nieuwe invoeringsdatum, zeggen de programmamanagers Omgevingswet van G40 en G4. Tijdens de leerkring Omgevingswet van 10 november 2022 spraken zij met elkaar en de VNG over het uitstel. Voor veel veranderingen die de Omgevingswet in gang zet, hoef je als gemeente niet te wachten op de invoering van de wet.

De verbeterdoelen waarvoor de Omgevingswet in het leven is geroepen staan nog overeind (lees hier bijvoorbeeld nog eens over het waarom van de Omgevingswet). Er is echter vertraging in het moment tot politieke besluitvorming over de inwerkingtreding van de wet. Om niet nog meer vertraging op te lopen als gemeente ter voorbereiding op de wet, kun een gemeente al:

• De Omgevingsvisie vaststellen
• Participatie (verder) in gang zetten
• Stappen maken in integraal werken en het toepassen van bestuurlijke afwegingsruimte
• Oefenen met TAM-IMRO, STOP-TPOD en transitieaanpakken
• Omgevingstafels opzetten en organiseren voor initiatieven

Ingewikkelde invoering

De invoering van de wet is een ingewikkeld, omvangrijk proces. Hierdoor heeft er al meerdere keren uitstel plaatsgevonden van de invoering. De reden voor het huidige uitstel heeft te maken met de ICT. Het rapport van het Adviescollege over de ICT-toetsing van het digitale stelsel is erg kritisch over de stand van zaken rondom het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO, meer over de huidige stand van zaken in G40/G4 gemeenten lees je in dit artikel).

Ook wordt in politieke discussies nu het nut van de Omgevingswet weer ter discussie gesteld. De programmamanagers van de G40 en G4 zijn het echter wel eens met elkaar: de Omgevingswet brengt veel goede verbeterdoelen met zich mee. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onderstreept dit. Nu de discussie rondom de invoering erg politiek geworden is, is de VNG veel bezig met deze verbeterdoelen herhalen. De VNG begint vrijdag 2 december met een ledenraadpleging om een zo goed mogelijk beeld te hebben van wat gemeenten nu willen.

Positie VNG

De VNG wil graag van alle gemeenten horen hoe zij denken over het uitstel van de Omgevingswet en over de nieuwe invoeringsdatum. Daarvoor haalt de belangenvereniging nu geluiden uit alle gemeenten op, gevolgd door een ledenraadpleging en een stemming, half januari. Hierna zal de VNG een gewogen advies geven aan de Tweede en Eerste Kamer, eventueel inclusief een tijdslijn tot invoering.

Realistische tijdslijn

In de leerkring lieten meerdere gemeente weten dat zij behoefte hebben aan een heldere invoeringsdatum. Alleen dan kunnen zij zich goed voorbereiden. Om die reden heeft de gemeente Eindhoven een motie opgesteld (ondersteund door Den Haag, Groningen, Utrecht, Rotterdam, Amsterdam, Oss, Den Bosch, Helmond, Amersfoort, Heerlen, Assen, Haarlemmermeer, Nijmegen, Beuningen, Waalwijk, Maastricht en Gouda), waarin zij pleit voor een invoeringsdatum van 1 januari 2024. De voornaamste reden voor deze datum is dat het politieke debat in de Eerste Kamer pas tussen februari en april 2023 kan plaatsvinden. Mocht er dan besloten worden dat 1 juli 2023 de invoeringsdatum wordt, dan hebben gemeenten minder dan een half jaar om voorbereidingen te treffen.

Kosten van uitstel

De G40 en G4 maken zich ook zorgen over de kosten van het uitstel. Volgens sommige gemeenten is er nog weinig geld vrijgemaakt om de kosten van het uitstel van de wet te bekostigen. De VNG gaat aan de minister van Financiën vragen of zij hiervoor geld kan vrijmaken. Een realistische bekostiging van de invoering van de Omgevingswet hoort bij de voorwaarden die de VNG al eerder opstelde.

Meer informatie

• Inwerkingtreding Omgevingswet uitgesteld (VNG, 14 oktober 2022)

Kijk de G40 en G4 – leerkring Omgevingswet van 10 november terug.