Samen werken aan een strategische agenda wonen en zorg

Woningcorporatie Welbions maakte zich zorgen over de leefbaarheid in wijken. Door de nieuwe Woningwet werd het leefbaarheidsbudget voor corporaties beperkt, waardoor een prioritering van de inzet in wijken en buurten noodzakelijk was. Welbions zocht daarvoor de samenwerking met gemeente, wijkprofessionals en bewoners. Over hoe een wijkanalyse input gaf voor samenwerking in de gemeente Hengelo, maar in het bijzonder in de wijk Klein Driene.

“Naast het teruggaan naar onze kerntaak is er ook een verduurzamingsopgave en wonen mensen met een zorgvraag langer thuis. We wilden wijkvisies hebben zodat helder is waar we per wijk op gaan inzetten,” aldus Robert Olde Heuvel, stadsstrateeg Welbions en procesaanjager gebiedscoalitie Hengelo-Noord. “Dit doen we niet alleen, maar samen met onze partners in de wijk. In het proces hebben we twee, elkaar versterkende sporen gevolgd.” Spoor 1 richtte zich op het uitvoeren van een sociale wijkanalyse en het opstellen van een strategische agenda wonen en zorg. Bij spoor 2 ging Welbions direct samen met partners aan de slag in de buurt Klein Driene in Hengelo-Noord.

Parameters versus praktijk

Spoor 1 start met het opstellen van een wijkvisie. Elke wijkvisie bevat een foto van de wijk en geeft inzicht in de samenstelling van en de aanwezigheid van voorzieningen in de wijk, enkele macro-economische factoren (DESTEP-analyse) en de vitaliteit van de wijk. Stichting In Fact heeft met behulp van de WoonZorgwijzer de behoefte aan ondersteuning in de wijk inzichtelijk gemaakt. De analyses maken duidelijk waar kwetsbare doelgroepen wonen en waar er sprake is van leefbaarheidsproblemen. Olde Heuvel: “Het is belangrijk om de data te verifiëren door de wijk in te gaan. De parameters stroken niet altijd met wat je ziet. Je kunt bijvoorbeeld niet uit de data halen dat in één straat twee of drie huishoudens grote impact hebben op de leefbaarheid. Als je rondloopt zie je dat wel.”   

Visualisatie helpt prioriteren

Op basis van de uitkomsten kan Welbions besluiten nemen over hun vastgoedportefeuille en de inzet in de verschillende wijken en buurten waar Welbions actief is. Olde Heuvel: “Het was een voorwaarde om de wijkvisies integraal in te bedden in onze organisatie. De denkrichtingen zijn per wijk zowel verbonden aan het totale portefeuilleplan (strategisch niveau) als aan de plannen per project en complex (tactisch niveau). De wijkvisies zijn ingebed in de beleidsachtbaan van Rigo en hebben een doorlooptijd van drie jaar. Zo kijken we elke drie jaar naar de prioriteiten voor de verschillende wijken. En dat doen we niet alleen. We hebben de wijkvisies besproken met onze samenwerkingspartners om tot een gezamenlijke wijkagenda te komen. Het hielp daarbij heel goed dat de uitkomsten zijn gevisualiseerd. De afbeeldingen ondersteunden de gezamenlijke besluitvorming. Het maakt snel inzichtelijk waar de grootste problemen zijn.”

Aan de slag in Klein Driene

Een tweede spoor is de aanpak voor de gebiedscoalitie Klein Driene. “Uit de wijkanalyse bleek dat Klein Driene een buurt is die aandacht nodig heeft. Het is een wijk met een concentratie aan sociale problematiek. Hoe kun je isolement, vereenzaming en verloedering tegengaan? Wat kan inwoners helpen en hoe ondersteun je als professionals? We zijn aan de slag gegaan met het wijkcentrum Klein Driene. Tot maart 2020 hebben we veel energie gestoken in het activeren en enthousiasmeren van bewoners om mee te denken en mee te doen. Dat is goed gelukt, het bezoekersaantal is gestegen van 50 tot 80 mensen. Het centrum is de gehele week open en er staat een team van 12 gastmensen klaar.”

Geen programma nodig

De wijkbewoners komen koffie drinken, eten of meedoen met een activiteit. Er blijken ook voldoende mensen te zijn die een taak willen oppakken: deur openen, kas beheren, koffie schenken. Olde Heuvel: “Het gesprek met de wijkbewoners is belangrijk. Door ons enthousiasme zijn we als professionals geneigd om een week programma met activiteiten in elkaar te timmeren. Terwijl de bewoners die meeluisteren en meepraten ons vertelden dat ze niet persé altijd een activiteit wilden, maar ook wel eens ongemerkt en informeel een kopje koffie willen komen drinken.”

Van intentie naar afspraak

De samenwerking van bewoners, corporatie, welzijn is inmiddels verbreed met politie en Mediant, een organisatie voor verslaafdenzorg. De professionals van Mediant, Wijkkracht en Welbions zijn vaste dagdelen in het centrum aanwezig. Mediant wil het eigen activiteitenaanbod gebiedsgericht verbinden aan het wijkcentrum. De periode tot en met maart 2020 hebben de samenwerkingspartijen gebruikt om van informele intentie naar formele samenwerkingsafspraken te komen over de invulling van het wijkcentrum.

“Het wijkcentrum wordt nu (financieel en organisatorisch) gedragen door de coalitiepartners. Maar we willen dat het wijkcentrum een entiteit van en voor wijkbewoners wordt,” aldus Olde Heuvel. “De gedachte is dat professionele partijen alleen faciliterend op de achtergrond aanwezig zijn of oproepbaar zijn bij problemen, een flexibele ondersteuning aan hetgeen wijkbewoners zelf kunnen. Een eerste stap is gemaakt. Zo organiseerde eerst kunstondernemer Vliegende Stoel, kwartiermaker van het wijkcentrum, het vrijwilligerswerk. De bedoeling is dat twee bewoners de coördinatie en leidinggevende taak – ‘het voor de troepen uit lopen’ – overnemen. We denken nog na over een vergoeding hiervoor, misschien een huurverlaging.”

Door corona bevindt de ontwikkeling van het wijkcentrum zich nu in een tussenfase. De samenwerkingspartners hebben helaas moeten besluiten de ruimte tijdelijk te sluiten. In een gezamenlijke app-groep informeren zij de wijkbewoners over nieuws of voortgang. Olde Heuvel: “Hopelijk kan het centrum in september weer van start te gaan. Dan volgt ook een feestelijk moment om de gemaakte afspraken te bekronen!”