Ontwikkelen van woonzorgconcepten: wat komt er bij kijken?

Het vertrouwde, maar ook verouderde verzorgingshuis is uit de wijken verdwenen. Nieuwe woonzorgconcepten komen ervoor terug. Een groot verschil met het traditionele verzorgingshuis is dat huurders in het nieuwe woonzorgcomplex van alle leeftijden (kunnen) zijn en geheel zelfstandig wonen met een eigen huisnummer, deurbel en meterkast. De voorzieningen in de plint worden geëxploiteerd door (sociaal) ondernemers met een aanbod dat interessant is voor alle buurtbewoners.

Steeds meer woningcorporaties gaan over tot woonconcepten voor senioren waar het wonen gecombineerd wordt met zorg en welzijn. Dit zijn interessante concepten, maar het is een zoektocht naar hoe dit te organiseren en te financieren. Een aantal corporaties heeft hier al slagen in gemaakt. Zoals Staedion met het Loosduinse Hof in Den Haag. Onlangs sprak Platform31 over het ontwikkelen van vernieuwende woonzorgconcepten met een aantal van onze partnercorporaties tijdens een werkatelier wonen en zorg.

Loosduinse Hof, Wonen met een Plus

Cisca de Jong, projectmanager bij Staedion, deelde tijdens dit werkatelier haar ervaring met het transformatietraject van het oude verzorgingshuis Loosduinse Hof naar het woonconcept ‘Wonen met een Plus’. Het woonconcept is onderdeel van het beleid ‘Met zorg een thuis’ van Staedion, dat inspeelt op de behoefte van bewoners met een lichte zorgvraag om langer thuis te wonen.

Inzichten en vraagstukken

Elke deelnemer aan het werkatelier heeft zo zijn eigen ervaring met het ontwikkelen van woonzorginitiatieven. Tijdens de bijeenkomst zijn enkele vraagstukken uitgediept en dit leidde tot een aantal inzichten:

• Het nieuwe woonzorgconcept is een gebouw waar de buurt binnen kan komen en waar sociaal ondernemers hun eigen businesscase kunnen exploiteren. Daar past dus geen gemeenschappelijke ruimte bij die betaald wordt uit servicekosten, want die concurreert met de sociaal ondernemer.

• De ontwikkeling van een nieuw woonconcept is enerzijds het traditionele bouwontwikkeling, maar anderzijds een ingewikkeld proces van netwerken met veel partijen. Als in het complex zorg en welzijn wordt aangeboden, heeft de woningcorporatie te maken met organisaties die niet altijd vooraan op het netvlies staan bij de corporatie. Voldoende kennis over zorg en welzijn ontbreekt vaak, waardoor de corporatie geen gelijkwaardige gesprekspartner is. Daarnaast moeten er samenwerkingen van de grond worden getrokken, overeenkomsten gesloten en het netwerk continu onderhouden worden. Dit maakt dat een nieuw type medewerker noodzakelijk kan zijn binnen de corporatie: iemand die kennis heeft van zorg, welzijn, contractueel juridische zaken, samenleven, netwerken en processen.

• Het ontwikkelen van een nieuw concept heeft een lange doorlooptijd en het is niet efficiënt om bij elke transformatie opnieuw het wiel uit te vinden. Het is dus zoeken naar een concept dat opschaalbaar is, zonder dat dit een blauwdruk wordt maar dat wel snel uit te rollen is.

• Niet alle complexen zijn per definitie geschikt voor transformatie. Het is zaak vooraf goed na te denken aan welke criteria (ligging, ontsluiting, invulling plint, etc) een oud gebouw moet voldoen om te succesvol te transformeren naar een nieuw woonconcept voor senioren en andere mensen met een lichte zorgvraag, zoals bewoners met een lichte verstandelijke of geestelijke beperking.

• Zet het concept vooraf goed neer: hoe is de leeftijdsopbouw? Welke leefstijl wil je aantrekken? Welk woonmilieu realiseer je? Welke voorzieningen passen daarbij en hoe sluit dat aan op de buurt?

• De vraag naar woningen is groot, dus er zullen ook veel geïnteresseerden zijn voor dit type woningen. Hoe krijg je dan de juiste doelgroep binnen en hoe verhoudt de toewijzing zich tot het lokale/regionale toewijzingssysteem? Dit zal vooraf duidelijk moeten zijn, zodat er vanaf het begin helder over gecommuniceerd kan worden.

• Het heeft een meerwaarde om in het complex een gastheer/gastvrouw te hebben die verantwoordelijk is voor de leefbaarheid en als aanspreekpunt kan fungeren. Wie betaalt deze medewerker en van waaruit wordt die gefinancierd? Of kan het ook een vrijwilliger zijn?