Sta je graag in de keuken? Dan is de kans groot dat je weleens olijfolie en azijn hebt staan mengen. Bijvoorbeeld voor een dressing. Hoe lang je ook roert, de twee vloeistoffen weigeren stoïcijns met elkaar te mengen – het lijkt wel alsof ze hun eigenheid richting jou, willen benadrukken. Dit zien we ook terug in berichten over de verschillen tussen Randstad en Randland. Soms wordt het woord kloof gebruikt. Klopt dit beeld? Zijn stad en land als olijfolie en azijn, onverenigbaar binnen de grenzen van ons land? Wij zijn van mening dat verschillen elkaar kunnen versterken, en leggen in dit artikel uit waarom.
Omdat wij nieuwsgierig waren naar deze vermeende kloof, hebben Platform31 en het ministerie van Binnenlandse Zaken samen met de P10, de G40 en de BNG Bank een serie bijeenkomsten en gesprekken georganiseerd. De centrale vraag: bieden de mogelijke verschillen tussen stedelijk en landelijk gebied kansen voor verbinding? Na artikelen over de deelonderwerpen ‘snel internet’ en ‘de bereikbaarheid van het landelijk gebied’ kunnen we nu de balans opmaken van de hele verkenning.
Gedeelde opgaven
Onze voorlopige conclusie is dat stad en land elkaar meer en meer nodig hebben – juist vanwege de onderlinge verschillen. Het landelijk gebied wint aan vitaliteit door interactie met de stad; omgekeerd blijft de stad leefbaar omdat het landelijk gebied dichtbij is. Wanneer we kijken naar de opgaven waar wij als land voor staan, valt op dat deze zowel het platteland als de stad raken. Er zijn daarom volop mogelijkheden om elkaar aan te vullen en vanuit onderscheidende kennis en kwaliteiten samen te werken aan onder andere bereikbaarheid, duurzaamheid en voedselvoorziening. Om een dressing goed te mengen is daadkracht nodig. Dat is hier niet anders. Daarnaast komt een scheutje lef van pas om overheden, marktpartijen en inwoners samen voorbij de gebaande paden te laten kijken.
Waar is het platteland?
“Als je kijkt naar internationale definities en standaarden, dan heeft Nederland helemaal geen platteland”, stelde de Chinese tuinbouwdeskundige Tiffany Tsui tijdens de Dag van Stad en Regio 2019. De leegte of open ruimte die internationaal vaak bij ‘platteland’ hoort, ontbreekt in de Nederlandse situatie vaak. Volgens Peter Sonderen, lector bij ArtEZ, werkt de tegenstelling tussen platteland en stad niet (meer). Hij draagt de ‘non-urban city’ aan, een stedelijk gebied met veel plattelandskenmerken die niet passen in het zwart-wit denken in verschillen. Hij geeft regio’s als Twente en Arnhem/Nijmegen als voorbeeld.
Drie manieren om te verbinden
Er zijn verschillende voorbeelden waarin stad en platteland elkaar versterken, bijvoorbeeld snel internet en vervoer. Op basis van onze ervaringen delen we drie tips om de verbinding tussen stad en land te versterken:
- Zoek naar situaties waarin je elkaar kunt helpen. Een voorbeeld: als het landelijk gebied energie opwekt voor de energievraag van de stad, dan moeten zij daar ook van kunnen profiteren. Investeer bijvoorbeeld een deel van de financiële opbrengsten in het versterken van het leefklimaat in de regio.
- Samen leren is samen doen. De benodigde kennis is vaak al aanwezig, als je weet waar je moet zoeken. Door actief de verbinding aan te gaan, ontstaat een kennisnetwerk dat een gezamenlijke regionale aanpak mogelijk maakt.
- Elke regio is anders; kijk welke kansen deze verschillen bieden.
