Middeninkomens huisvesten voor sterkere wijken

Door Anne Kunst

Veel woningcorporaties worstelen met hoe ze omgaan met de huisvesting van mensen met een (laag)middeninkomen. Emile Klep, sinds deze zomer directeur-bestuurder van woningcorporatie Woonplus Schiedam, heeft een duidelijke visie op het onderwerp. Hij neemt bij het toewijzingsbeleid de gezonde wijk als uitgangspunt. ‘‘We zetten in op het huisvesten van huishoudens met een (laag) middeninkomen. Dat draagt bij aan het verbeteren van de leefbaarheid in wijken. Bovendien voelen we ook een verantwoordelijkheid voor deze groep woningzoekenden die nauwelijks elders terecht kunnen.’’

Versterken van Schiedamse wijken

Schiedam is volop in beweging: de stad groeit, er zijn herstructureringen gaande en de vraag naar woningen stijgt. De kersverse bestuurder Emile Klep van Woonplus Schiedam draagt met zijn organisatie graag bij aan wat hij noemt de kansenjaren van Schiedam. Naast het herhuisvesten van bestaande huurders met een middeninkomen (bij sloop-nieuwbouwprojecten), vindt Klep deze groep huishoudens ook interessant als nieuwe huurders. Hij legt uit: ‘‘Uit onderzoek van RIGO blijkt dat wijken met meer dan twee-derde sociale huur het vaker moeilijk hebben. Het meer mengen van inkomensgroepen draagt bij aan de leefbaarheid in deze wijken. Daarom proberen we de wat sterkere schouders, de (lage)middeninkomens, ook in deze wijken te huisvesten.’’

Het huisvesten van (lage) middeninkomens zorgt voor langere wachtlijsten; meer toewijzen aan (lage) middeninkomens betekent automatisch minder toewijzen aan de sociale doelgroep. Knelt dat niet met de kerntaak van woningcorporaties? ‘‘Je kan de individuele klant en de kwantiteit als uitgangspunt nemen, of de gezonde wijk. Wij kiezen ook voor het tweede’’, vertelt Klep. ‘‘Ik vind dat mensen een woning in een gezonde omgeving verdienen en een manier om dat te doen is te zorgen voor een gemengde wijk: mét middeninkomens.’’ Emile Klep benadrukt dat het hier nog steeds gaat om huishoudens die het niet breed hebben. ‘‘Ik vind dat we niet de indruk moeten wekken dat corporaties erg buiten hun kerntaak bezig zijn wanneer ze toewijzen aan (lage)middeninkomens. Deze middeninkomens waar we het over hebben behoren niet tot de middenklasse, het zijn nog steeds mensen met kwetsbare inkomens.’’

Krappe woningmarkt

Dat verantwoordelijkheidsgevoel voor het huisvesten van (lage) middeninkomens heeft ook te maken met het gebrek aan alternatieven in Schiedam en omgeving. ‘‘Als de markt voldoende huurwoningen zou aanbieden van rond de 750 euro dan zouden wij dit gesprek nu niet voeren’’, aldus Klep. Een analyse die Woonplus uitvoerde, laat de scheefgroei tussen vraag en aanbod zien. Dit jaar kwamen tot nu toe 519 woningen vrij bij Woonplus, hierop reageerden 22.000 (!) woningzoekenden. Wat daarbij opvalt: ‘slechts’ 8.100 Schiedammers reageerden op deze woningen. De woningen van Woonplus worden aangeboden via het woonruimteverdeelsysteem van de regio Rijnmond. Klep: ‘‘Er wordt hard gezocht naar woningen in de regio Rotterdam. Die stad wordt steeds gewilder en daarom zoeken mensen ook bij ons als buurgemeente.’’

Dat tekort aan woningen blijft knellen: de wachttijden lopen op. ‘‘Ik zie als mogelijke oplossing het bijbouwen van sociale huurwoningen. Maar dan wel ergens in een wijk die het qua samenstelling kan hebben, helaas zijn die mogelijkheden er vaak niet.’’ Klep vindt het dan ook niet ondenkbaar dat Woonplus in de toekomst investeert in niet-DAEB woningen voor middeninkomens. ‘‘Er is een gat dat de markt vooralsnog niet opvult. Dat roept de vraag op of een woningcorporatie dat dan maar moet doen. We hebben hier nog geen concrete plannen voor.’’

Geen marketing nodig

Een vraag die Platform31 in het Inspiratieboek Woningtoewijzing met voorbeelden beantwoordt is: hoe bereik je nou die middeninkomens, die vaak niet weten dat ze bij een corporatie terecht kunnen? De 22.000 reacties van woningzoekenden laten zien dat Woonplus geen moeite hoeft te doen om haar woningen kwijt te raken. Klep: ‘‘Het klopt dat we geen grote marketingcampagne nodig hebben. Ook onder middeninkomens zijn er genoeg woningzoekenden die ons weten te vinden. Maar is het echt breed bekend dat (lage) middeninkomens bij ons kunnen huren? Ik ben bang van niet. We worstelen daar mee: het bekender maken betekent ook dat we veel mensen moeten teleurstellen, omdat het in de praktijk uiteindelijk toch maar om een klein aantal beschikbare woningen gaat.’’

Wetswijziging

Op dit moment ligt er een wetsvoorstel om de inkomensgrenzen aan te passen. De inkomensgrens gaat van een jaarinkomen van 38.000 euro naar 35.000 euro voor eenpersoonshuishoudens en 42.000 voor meerpersoonshuishoudens. Klep vindt het goed dat de grens voor gezinnen omhoog gaat: ‘‘Wat wel zorgen baart is dat straks eenpersoonshuishoudens met een inkomen boven de 35.000 euro niet meer automatisch in de sociale voorraad terecht kunnen. We hebben als corporatie gelukkig nog steeds vrije toewijzingsruimte die we daar indien nodig voor kunnen inzetten.’’

Voorstander van passend toewijzen

Bij het schrijven van het inspiratieboek waren we ook nieuwsgierig naar hoe corporaties de vijf procent vrije ruimte in het passend toewijzen inzetten. Woonplus Schiedam gebruikt deze ruimte alleen voor stadsvernieuwingsurgenten, en dan alleen waar het financieel mogelijk is voor de huurder. ‘‘Het is goed dat die ruimte er is voor uitzonderingen, maar we zijn er in principe op tegen om mensen te duur te laten wonen. Ik heb eerder gezien dat huurders echt in de knel kunnen raken en bijvoorbeeld hun huur niet meer kunnen betalen. Ik ben dus een voorstander van zoveel mogelijk passend toewijzen.’’