Inclusieve wijken voor de zorgvraag van de toekomst

“Niet alleen woningen, maar ook de woonomgeving, zoals wijken en publieke voorzieningen, moeten zich aanpassen aan de veranderende zorgvraag”, betoogde verschillende sprekers tijdens de bijeenkomst ter afsluiting van een experiment met de WoonZorgwijzer. Daaruit blijkt dat dit instrument gemeentes en partners helpt om op wijkniveau inzicht te krijgen in die zorgvragen. “Hiermee kunnen wij veel beter inschatten welke keuzes wij moeten maken in ons woonbeleid”, zegt een van de deelnemende gemeentes.

Op woensdag 15 november 2017 kregen onder meer gemeentes, zorgaanbieders, woningcorporaties en provincies een warm welkom van Alex Veldhof, directeur Ruimte, Wonen en Bodem van de provincie Zuid-Holland. Op het provinciehuis in Den Haag stonden zij samen met Platform31 even stil bij de resultaten van hun succesvolle experiment met de WoonZorgwijzer. Met behulp van dit instrument, ontwikkeld door RIGO, kunnen gemeenten in hun woonbeleid beter rekening houden met de veranderende zorgvraag. Gedeputeerde Adri Bom-Lemstra liet tijdens deze bijeenkomst weten dat de WoonZorgwijzer vanaf nu voor de hele Provincie Zuid-Holland beschikbaar is.

Geld en liefde

“We weten allemaal dat de zorgvraag verandert. Vergrijzing, er komen steeds meer kwetsbare ouderen, mensen blijven langer thuis wonen”, vertelt Netty van Triest, projectleider bij Platform31. “Maar het gaat niet alleen om ouderen, ook om andere zorgdoelgroepen en hun wensen en behoeften.” Volgens Van Triest komt het neer op twee afwegingen, die van het geld en die van de liefde. “De professionals moeten goede afwegingen maken over hoe zij maatschappelijk gefinancierd aanbod gaan inzetten. En om dat goed te doen, moeten zij een afweging met het hart maken. Hoe zorgen we ervoor dat dit echt goed aansluit bij de wensen en behoeften van de mensen? De WoonZorgwijzer helpt je om dat goed in beeld te krijgen. Omdat het ook een beeld op buurtniveau laat zien kun je veel scherpere keuzes voor een wijk maken. Niet alleen het bijbouwen van verzorgingshuizen, maar een goed afgestemd aanbod van woningen en (zorg)voorzieningen. Je kunt daarbij ook kijken naar de voorzieningen, de ordening en opbouw van wijken. Want gezonde wijken zorgen voor zelfredzaamheid.”

Inclusie op wijkniveau

Ook in de drie ‘pitches’ die daarop volgen komt het organiseren van de veranderende zorgvraag in wijken regelmatig terug. De pitches, van elk tien minuten, zijn onderdeel van een verrassend debat onder leiding van Marc de Hond. Hij prikkelt het publiek tijdens de aftrap positief om-te-denken door de voordelen van zijn rolstoel te benoemen; ‘je kunt lekker de hele dag zitten, je kunt overal dichtbij en gratis parkeren’. Zo’n positieve benadering is ook waar Erik Dannenberg, voorzitter Divosa, voor pleit in zijn betoog. “In plaats van mensen ordenen en uitsluiten op basis van hun beperkingen zie ik liever dat we kijken naar hun dromen en kansen, naar wat mensen nog wel kunnen. Van een visie gericht op uitsluiting naar een visie gericht op een inclusieve samenleving op wijkniveau. Maar als we dit willen als samenleving moeten we goed samenwerken en zorg op een andere manier organiseren. En neem ook de tijd voor die omslag.”

De WoonZorgwijzer kan, volgens Dannenberg, helpen om beter in te schatten wat op wijkniveau nodig is. “En de WoonZorgwijzer helpt ook om beter in te schatten wat er in de toekomst nodig is”, stelt Guus Schrijvers, hoogleraar gezondheidseconomie, in de tweede pitch. “Wat gebeurt er met de zorgvraag als we nu niks doen? We kunnen met dit instrument ook scenario’s voor de lange termijn uitrekenen.” Persoonlijk ziet hij ook wel een mix van woon-zorgarrangementen in inclusieve wijken voor zich. “Soms kan het denk ik gaan om hele kleine aanpassingen, maar aan intensieve zorg zal waarschijnlijk ook behoefte blijven.” In de laatste pitch laat Rijksbouwmeester Floris Alkemade zien dat er in het ontwerp van wijken al rekening kan worden gehouden met zorgvragen. “Hoe laat je kwetsbare groepen onderdeel zijn van je samenleving? Dat moet in de wijken gebeuren.” In een prijsvraag lieten teams van ontwerpers, mensen uit de zorg en sociaal geografen hun visie op de woonwijken van de toekomst zien in antwoord op de veranderende zorgvragen. “We zagen de mooiste ontwerpen met mixen van woonvormen en bewoners of wijken met een publiek domein helemaal ingericht rond zorgfuncties. Maar de behoeften, vragen en problemen waar rekening mee gehouden kan worden, ook in het ontwerpen van nieuwe wijken, zijn niet altijd goed in beeld. De WoonZorgwijzer biedt dat inzicht”, aldus Alkemade.

Vanaf nu is de WoonZorgwijzer beschikbaar voor alle gemeentes in de provincie Zuid-Holland. Bent u een gemeente daarbuiten en wilt u wel graag gebruik maken van dit instrument? Neem dan contact op met stichting In Fact of ga naar https://www.woonzorgwijzer.info