Handen ineen voor Langer en Weer Thuis Wonen in Delft

Een goede samenwerking op het gebied van wonen, welzijn, zorg en het maken van een prettige leefomgeving is cruciaal voor het langer thuis wonen. De gemeente Delft richt zich op de verbetering en versterking van deze samenwerking. Zo’n samenwerking vraagt om werkbare afspraken tussen Delftse woningcorporaties, aanbieders van zorg en welzijn, het zorgkantoor en de gemeente Delft. Het doel is dat bewoners gemakkelijk hun eigen weg kunnen vinden in hun leefomgeving, met wat hulp wanneer dat nodig is. “De gemeente heeft tot nu een trekkende rol in de samenwerking gehad, maar de afgelopen maanden hebben we de nadruk steeds meer op de gezamenlijke verantwoordelijkheid gelegd. Het is mooi om te zien hoe het onderzoek naar de huisvestingsopgave in Delft heeft bijgedragen aan het gezamenlijke opdrachtgeverschap”, aldus wethouder Karin Schrederhof.

Wat was de aanleiding voor het onderzoek naar de woonopgave van zorgdoelgroepen?

Op 19 december 2018 ondertekenden 14 partijen het convenant Langer en Weer Thuis Delft. Met dit convenant gaat de gemeente samen met de woningcorporaties, partners in zorg en welzijn, het zorgkantoor en de inwoners van Delft samenwerken om ervoor te zorgen dat alle Delftenaren mee kunnen doen in de samenleving. De gemeente Delft werkt sinds 2014 aan de ambitie om te voorzien in goede huisvesting van ouderen in de stad. Door het scheiden van wonen en zorg, het sluiten van de verzorgingshuizen en de toenemende vergrijzing wordt deze opgave nog belangrijker. Met de aankomende decentralisatie van beschermd wonen en maatschappelijke opvang wordt de focus van het programma breder en nemen we ook deze doelgroepen mee in de aanpak. Vandaar het programma: Langer én Weer Thuis.

Onder de samenwerkingspartners speelde al vrij lang de vraag: ‘Hoe groot is de opgave eigenlijk?’ We hebben onderzoeksbureau Companen gevraagd deze vraag in beeld te brengen voor ouderen en lichamelijk beperkten, verstandelijk beperkten, mensen uit beschermd wonen & maatschappelijke opvang en kwetsbare jongeren. De partijen zien, zeker nu de opgave in beeld is, gezamenlijk de noodzaak om tot een uitvoeringsprogramma te komen. Er is een organisatiestructuur ingericht met een bestuurlijke regiegroep en een kernteam waar de 14 partijen aan deelnemen.

Gezamenlijke opdracht om de opgave in beeld te krijgen.

Er was een gezamenlijke behoefte om de lokale vraag naar en het aanbod van woningen en woonvormen met zorg in beeld te brengen voor de korte (2025), middellange (2030) en lange termijn (2040). Omdat dit echt een gezamenlijke opgave is, hebben alle partijen financieel (volgens een vooraf afgesproken verdeelsleutel) bijgedragen aan het onderzoek en zijn daarmee ook mede opdrachtgever geworden van het onderzoek. Hiermee is het gelukt om hen te committeren aan de uitkomsten van het onderzoek. Het onderzoek heeft de zorgvraag en het woningaanbod bij alle betrokken partijen, maar ook bij andere organisaties in de stad in kaart gebracht. Binnen het onderzoek zijn ook vier klantenpanels georganiseerd, waarmee het onderzoek een kwalitatieve invulling heeft gekregen. Deze klantenpanels zijn zeer waardevol om de beleidsmatige uitgangspunten te toetsen aan de praktijk. Professionals hebben bijvoorbeeld de vooronderstelling dat ouderen niet uit hun vertrouwde omgeving willen verhuizen, terwijl uit het panelgesprek blijkt dat dit niet altijd het geval is. Als er keuzemogelijkheden zijn, of een echt goed aanbod blijken ouderen er geen bezwaar tegen te hebben om een dergelijke stap uit de wijk toch te nemen.

De 14 partijen zijn erg gelukkig met de resultaten van het onderzoek. Het biedt concrete aanbevelingen per doelgroep voor de stad Delft, maar ook op wijkniveau. Met deze handvatten kunnen we de komende jaren gezamenlijk aan de slag!

Voldoende uitdagingen in Delft

Uit het onderzoek komt naar voren dat er in Delft best veel geschikte woningen voor ouderen zijn, maar dat deze niet altijd door de juiste personen worden bewoond. Om doorstroming te faciliteren is er door de corporaties gezamenlijk een seniorenmakelaar aangesteld. Daarnaast is behoefte aan meer woonvormen die het midden houden tussen zelfstandig thuis wonen en het verpleeghuis. Niet alleen ouderen hebben een behoefte aan zogenaamde ‘tussenvormen’ van wonen. Dit geldt ook voor mensen met een verstandelijke beperking of mensen die uitstromen uit beschermd wonen. Alle doelgroepen geven daarnaast aan dat zij behoefte hebben aan gemengde woonvormen en ruimte om elkaar én mensen die geen zorgvraag hebben te ontmoeten. De opgave zit dus niet alleen in de stenen, maar ook in het organiseren van mogelijkheden tot ontmoeting (in de wijk), voldoende en passende activiteiten en concrete ondersteuning voor het geval dat nodig is. Hier is een goede samenwerking met de welzijnsorganisatie van belang. Langer en Weer Thuis is daarom één van de nieuwe kader-stellende uitgangspunten voor de prestatiesubsidie.

De vraag naar vernieuwde en gemengde woonvormen sluit goed aan bij een ander project waaraan de gemeente Delft werkt. In de tweede helft van 2020 organiseert zij samen met de TU Delft, architectenbureau Inbo en ontwikkelaar Cepezedprojects in Delft de komst van tentoonstelling ‘Together!’. Dit is een internationale tentoonstelling die Europa rondreist en die gaat over de toekomst van wonen en leven in de stad. Rondom deze tentoonstelling zullen inspirerende bijeenkomsten en activiteiten worden georganiseerd over innovatieve vormen van wonen en leven waarbij onder meer collectiviteit en slim ruimtegebruik hoog in het vaandel staan. De woonbehoeften van de Langer en Weer Thuis doelgroepen zullen als project in deze tentoonstelling zeker aandacht krijgen.

Ontwikkeling in wijken

In de sterk vergrijsde wijk Tanthof kijken we met partijen naar de mogelijkheden om doorstroming te bevorderen door middel van nieuwbouw. Veel ouderen wonen nog in een eengezinswoning. We willen ze een passende woning aanbieden door nieuwbouw in de wijk te realiseren. Uniek is de langjarige samenwerking die de gemeente is aangegaan met TU Delft en Inholland hogeschool in de vorm van Stadslab. Vanuit de scholen is er een pilot voor een nieuwe minor ‘Urban Aging’. De komende vijf jaar is de wijk structureel onderdeel van een onderzoeksopzet. Er zit ook een kwartiermaker op het Stadslab die in de gaten houdt op welke thema’s de maatschappelijke opgave voornamelijk zit.

Afspraken voor het vervolg

De regierol voor het programma ligt tot nu toe bij de gemeente. Zij bewaakt het proces om tot uitvoering te komen en stuurt erop dat alle partijen een bijdrage leveren. Het gezamenlijk opdrachtgeverschap voor het onderzoek van Companen beviel zo goed dat de partijen er voor gekozen hebben om voor de resterende jaren van het Convenant een programmamanager voor Langer en Weer Thuis aan te stellen. Deze programmamanager zal begin 2020 starten en wordt betaald uit een gezamenlijk budget van de 14 partijen. Een van de eerste opdrachten voor deze programmamanager zal zijn om concrete projecten te benoemen die voorkomen uit de resultaten van het onderzoek van Companen.