De stedenband als brug tussen Randland en Randstad

De Dag van Stad en Regio staat dit jaar in het teken van de verbinding tussen stad en platteland. Gezien de opgaven waar we in Nederland de komende jaren voor staan, is deze verbinding van groot belang. Hoe maken we ons land klimaatbestendig, hoe zorgen we voor duurzame productie van energie en voedsel, hoe behouden we de leefbaarheid in groeiende dan wel krimpende gebieden? Niet alleen is meer samenwerking nodig tussen steden en hun ommeland, maar ook tussen Randstadgemeenten en gemeenten aan de randen van Nederland, het Randland. Een goed voorbeeld van zo’n partnerschap is de stedenband tussen Amsterdam, Delfzijl, Heerlen en Sluis. Platform31 verzamelde de ervaringen met en opbrengsten van de stedenband, en verkende de kansen van deze samenwerkingsvorm voor andere gemeenten.

Met hun stedenband hebben Amsterdam, Delfzijl, Heerlen en Sluis sinds 2010 een eigentijdse invulling aan een bekend concept gegeven. Voormalig burgemeester Eberhard van der Laan nam het initiatief voor de stedenband met de drie krimpgemeenten vanuit het motto van Amsterdam als ‘verantwoordelijke hoofdstad’. Anders dan de meeste samenwerkingen is de stedenband niet gebaseerd op overeenkomst in schaal of geografische nabijheid, maar juist op onderlinge verschillen, complementariteit en solidariteit. Terwijl de beter bekende internationale stedenbanden de afgelopen jaren aan populariteit hebben ingeboet, zijn betrokkenen van deze binnenlandse stedenband na acht jaar erg enthousiast over hun samenwerking.

Bestuurlijke toewijding, spontaniteit en een open houding

In de publicatie blikken we terug op de activiteiten die de afgelopen vijf jaar zijn ondernomen in het kader van de stedenband tussen Amsterdam, Delfzijl, Heerlen en Sluis. De stedenband blijkt een veelzijdig samenwerkingsverband dat onder andere heeft geleid tot masterclasses en workshops voor ambtenaren, concerten en evenementen in de verschillende gemeenten en andere samenwerkingen tussen particuliere organisaties en op cultureel gebied.

Als succesfactor voor de samenwerking wordt de open en nieuwsgierige houding van de verschillende gemeenten genoemd, en de ruimte voor spontaniteit en flexibiliteit in de samenwerking. Ook het betrekken van burgers via society to society activiteiten is volgens de projectleiders van de stedenbandgemeenten van groot belang. Daarnaast is ook de toewijding van burgermeesters een voorwaarde voor succes. De ervaringen met de stedenband uit deze publicatie laten zien dat dit partnerschap niet enkel als een symbolische relatie kan worden afgedaan. Zo blijken samenwerkingen op basis van verschil en complementariteit niet alleen voor wederzijds begrip en vertrouwen te zorgen, maar ook een belangrijke inhoudelijke en strategische meerwaarde te hebben.