De buurt in voor een betere renovatieaanpak

Hoe ga je om met kwetsbare huurders tijdens ingrijpende renovatietrajecten? Woningcorporatie Rentree zet zich in Deventer in om huurders en hun belangen beter te leren kennen voorafgaand aan een ingrijpend traject. Hierdoor sluit hun renovatieaanpak beter aan op waar huurders behoefte aan hebben. We spraken hierover met Carin Hemeltjen, manager vastgoed bij Rentree.

Woonmakelaars en sociaal beheerder van woningcorporatie Rentree wilden meer tijd om te achterhalen wat er speelt bij huurders. Ze wilden zo werken aan het vertrouwen tussen huurder en corporatie én een beter beeld krijgen van wat er speelt in de buurten. Inmiddels ploffen medewerkers van Rentree steeds vaker letterlijk bij mensen thuis op de bank, voordat ze beginnen aan hun renovatieplannen en de begroting daarvoor wordt vastgesteld. Hemeltjen: “Je zou hier twee jaar van tevoren al mee moeten beginnen. Dat lukt ons niet altijd, maar dat is wel het streven.”

Individuele benadering

Rentree achterhaalt hoe bewoners tegen een renovatie aankijken, maar ook wat er op andere gebieden speelt. Met welke problemen kampen bewoners? Welke sociale structuren zijn er aanwezig in de buurt? Wat vinden bewoners verder van hun woning? Hemeltjen: “Onze benadering is steeds meer op individuen is gericht. Bewoners durven niet altijd vrijuit te praten in een groep. Ook is het soms moeilijk om huurders te vinden die de bewoners willen vertegenwoordigen. Bewoners durven niet op te staan in de buurt omdat ze anders “de buurman in hun nek” hebben.” Daarom richt Rentree zich op individuen in huiskamers, bij gesprekken aan de deur en met enquêtes die ze sturen. “Het persoonlijke contact is heel waardevol, helemaal als er problemen spelen: daar kunnen we dan met maatwerk op inspelen. Ook begrijpen we beter waar een huurder tijdens een renovatie behoefte aan heeft. Daarnaast maken we het onze huurders makkelijk door naar ze toe te gaan. Kortom: het geven van aandacht aan bewoners en het eenvoudig contact maken tussen huurders en corporatie, daar gaat onze aanpak om.’’

Een betere aanpak

Het intensievere contact met bewoners helpt om de aanpak van grootschalige renovaties te verbeteren. Hoe bewoners benaderd worden, wordt bepaald op basis van opgehaalde inzichten. Hemeltjen: “Onze buurten en complexen zijn allemaal heel verschillend, een buurt met veel ouderen vraagt om een andere benaderstrategie in bijvoorbeeld de manier van communiceren dan een buurt met veel jonge gezinnen.”

Door de gesprekken en enquêtes – waarmee Rentree alle bewoners bereikt – wordt gepolst hoe bewoners tegen een renovatie aankijken en of ze denken dit aan te kunnen. Hemeltjen: “Wij weten hierdoor enerzijds beter wat voor maatwerk er ergens nodig is: of we voor extra wisselwoningen moeten zorgen, op welke manier we welzijnsorganisaties moeten inschakelen. Anderzijds werk je aan vertrouwen: omdat bewoners je kennen is er meer vertrouwen in de renovatie. De drempel is lager voor ons om bewoners op te zoeken, en andersom: bewoners kennen het gezicht bij de corporatie en een gesprek is zodoende makkelijker gestart.” Voordeel is ook dat er daardoor over het algemeen weinig weerstand is voor een renovatie.

Tijdens de renovatie moet er altijd ruimte zijn voor flexibiliteit. Hemeltjen: “Er kan van alles gebeuren wat de plannen in de war schopt. Een gesprongen waterleiding of een gebeurtenis in het leven van de huurder kan maken dat het opeens niet meer leefbaar is voor een huurder in zijn of haar eigen woning. Dan moeten we soms een creatieve oplossing bedenken. Zo kwam het voor dat iemand tijdelijk naar een vakantiepark ging.”

Andere keuzes

De aanpak heeft ook veel impact op wat er daadwerkelijk gebeurt tijdens de renovatie. Bewoners hebben invloed op de plannen van de corporatie, alleen dan kan je een goede aanpak maken, stelt Hemeltjen: “Onze plannen worden er beter van als je met de bril van de huurder kijkt. Dit heeft bijvoorbeeld opgeleverd dat badkamers zijn vergroot of dat een complex niet wordt gesloopt maar juist blijft staan omdat de onderlinge bewonersstructuur zo sterk is dat je niet wil dat mensen moeten verhuizen. Dat soort aanpassingen van plannen kan je niet achter je bureau bedenken.”

Soms besluit de corporatie ook om niet in te grijpen maar te wachten tot de woning leeg komt te staan. De verbouwing is te heftig of de corporatie komt erachter dat sommige huurders het type renovatie slecht aankan. “Dit kan alleen bij grondgebonden woningen. Soms kiezen we er dan voor om enkel bij mutatie, als er een huurder verhuist waardoor de woning onbewoond is, te renoveren”, vertelt Hemeltjen.

Werk samen met wijkpartners

Rentree opereert nooit in een vacuüm. Het team van Rentree activeert waar nodig hun netwerk: de gemeente Deventer, sociaal team, wijkagent of welzijnsorganisaties. Tijdens huisbezoeken worden huurders die bepaalde ondersteuning of zorg nodig hebben doorverwezen. Hemeltjen: “Wij zijn geen zorgpartij, maar komen wel bij mensen thuis. We brengen huurders waarvan we denken dat ze zorg of ondersteuning nodig hebben in contact met het sociaal team van de gemeente. Daarom lichten we de gemeente en partners altijd in als we huisbezoeken doen.”

Er is steeds meer durf om op bestuurlijk niveau te agenderen als er structureel zaken niet goed gaan of incidenteel zeer schrijnende situaties ontstaan. Daarbij is het soms nog wel een zoektocht welke partners betrokken moeten worden, bijvoorbeeld waar het gaat om bewoners met psychische problemen. “We komen huurders tegen met verslavingsproblematiek die nog niet de juiste zorg krijgen of zorg mijden. Deze mensen kunnen eigenlijk niet zonder begeleiding naar een wisselwoning. Dit zijn hele lastige situaties waarvoor wij nog geen goede oplossing hebben.”

Een goede voorman is goud waard

Tijdens de renovatie is de sociaal consulent van de aannemer de eerste contactpersoon voor de huurders. “Dat doen we om de lijntjes kort te houden. De sociaal consulent kan direct met vragen of problemen van huurders aan de slag, als wij daar tussen zitten, vertraagt dat de boel. Waar nodig schakelt de sociaal consulent met onze woonmakelaar.” Rentree kijkt daarom goed met welke aannemer ze samenwerken: zij moeten ervaring hebben met het omgaan met kwetsbare bewoners. ‘‘Een voorman die goed kan communiceren, ook met kwetsbare huurders, is goud waard. Hetzelfde geldt voor de bouwvakkers.’’