Corporaties moeten naar de plaatselijke opgave kijken

Collegiale ondersteuning of matching tussen woningcorporaties is een beladen onderwerp. In een reeks interviews spreken bestuurders over hun drijfveren. Naast corporatiebestuurders spelen ook de gemeentebestuurders en bewonersorganisaties een rol. Platform31 interviewt daarom vertrekkend wethouder Frans Stienen, die inmiddels 12 jaar wethouder in Helmond is geweest. In de laatste dagen van zijn wethouderschap spreken we hem over de collegiale ondersteuning bij woningcorporaties.

Hoe belangrijk is regionale samenwerking op het woondomein voor u?

Helmond maakt onderdeel uit van de Metropoolregio Eindhoven. Als voorzitter van het regionaal woonoverleg benadruk ik altijd: kijk naar je plaatselijke opgave en stem met andere gemeenten af wat je gaat doen. Als je woningen gaat bouwen in een bepaald segment, overleg met je buurgemeente of die niet hetzelfde van plan is. In de praktijk komt dat maar moeizaam voor elkaar. Op het woondossier zitten we hier met 34 partijen bij elkaar; 13 corporaties en 21 gemeenten. Deze corporaties kennen elkaar nog onvoldoende, laat staan dat ze alle gemeentebestuurders kennen of de gemeentebestuurders elkaar. Ik merk dat er bovendien vaak niet de wil is om af te stemmen. Er blijft een houding van: ik regel het allemaal zelf wel. Men is vooral bezig met de eigen positie en is weinig transparant naar elkaar.

De Woningwet versterkt de lokale verankering van woningcorporaties. Ruud van den Boom geeft in een eerder interview in deze serie aan dat dit remmend werkt voor collegiale ondersteuning. Herkent u dit?

De komst van de woningmarktregio’s heeft mij enorm geholpen. Eerder zag ik met lede ogen de investeringen buiten de regio, terwijl in het werkgebied opgaven bleven liggen. Corporaties zijn nu niet meer in staat om elders te investeren, maar moeten eerst de eigen opgave in de eigen woningmarktgebied aanpakken.

Woonbedrijf Eindhoven heeft collegiale ondersteuning aangeboden aan Volksbelang in Helmond. U heeft daar een stimulerende rol in gehad. Wat was uw motivatie?

In de gemeente Helmond zijn 5 corporaties actief: Bergopwaarts, Compaen, Volksbelang, Wocom en Woonpartners. We hebben van oudsher een zwakke woningmarkt met veel sociaal bezit. Het is daarom van belang dat corporaties naar het belang van de stad en de regio kijken. Dat mis ik in Helmond. Ik vind het voor de stad van belang om 2 sterke corporaties te hebben die elkaar scherp houden. Daar schort het aan. In de 12 jaar dat ik wethouder ben, heb ik bij de grootste Helmondse corporatie 5 verschillende bestuurders gezien. Daarnaast beschikken de twee grotere corporaties om verschillende redenen over te weinig slagkracht om eventuele problemen bij collega-corporaties over te nemen. Ik stimuleer daarom nauwere samenwerking of fusie tussen de corporaties.

Waarom heb je Woonbedrijf gevraagd om in Helmond te investeren?

Al eerder had ik gezien dat Woonbedrijf Eindhoven een goed georganiseerde en draagkrachtige organisatie was die veel deed in en rondom Eindhoven. Met de ondertoezichtstelling van Volksbelang bleven een aantal grondposities in het Helmondse centrum onbebouwd. De Helmondse corporaties waren op dat moment niet in staat om de opgave van Volksbelang over te pakken. Omdat het om strategische functies in de stad ging, heb ik Woonbedrijf gevraagd om hier een rol in te vervullen.

Welke rol ziet u in de toekomst voor Woonbedrijf in Helmond?

Woonbedrijf heeft de partijen in Helmond wakker geschud en ook vernieuwing gebracht zoals andere vormen van bewonersparticipatie. Hier had de stad behoefte aan. In eerste instantie denk ik bij het realiseren van de bouwopgave voor sociale huurwoningen aan de huidige 5 Helmondse corporaties. Ik zou graag zien dat de kleinere corporaties gaan samenwerken of fuseren met de grotere Helmondse corporaties. Indien Woonbedrijf hier een portefeuille gaat opbouwen, zou dat ook met Woonbedrijf kunnen zijn. Al ligt een fusie tussen Helmondse corporaties meer voor de hand.

Wat vindt u van collegiale ondersteuning tussen woningcorporaties?

Voor collegiale ondersteuning tussen corporaties op woningmarktniveau is het van belang dat niet alleen corporaties, maar ook gemeenten beter samenwerken. Er moet op regionaal niveau afgestemd worden welke functies of woningtypen op welke locatie aan de woningvoorraad worden toegevoegd. Ik merk bij gemeenten geen tot weinig bereidheid hiertoe. En ook corporaties zijn niet altijd geneigd tot samenwerking. De opvattingen en visies van bestuurders verschillen soms fors en kleine corporaties kijken soms met argwaan naar de groten.