Wat is de magie van de mix?

Ik heb inmiddels tientallen woonprojecten bezocht, bevraagd, geadviseerd en onderzocht waar doelgroepen gemengd wonen. ‘De Magic Mix’ noemen we dit bij Platform31. Wooncomplexen waar jongeren met ouderen, starters met zorgdoelgroepen, statushouders met studenten of een spannende mix van diverse spoedzoekers wonen. Aan mij wordt vaak gevraagd: wat is nou die magie van de mix? Goede en logische vraag natuurlijk, maar waar geen gemakkelijk antwoord op te geven is helaas. De magie is namelijk per organisatie anders. De zorgprofessional vindt in de Magic Mix mogelijkheden voor cliënten om zelfstandig te kunnen wonen. Een gebouweigenaar vindt huurders. Bewoners vinden een snel beschikbare woning in een interessant project. Et cetera. Mijn kijk op de Magic Mix is vanuit ‘wonen en wijken’, mijn professionele achtergrond. Daarom is mijn korte antwoord op de bovenstaande vraag ‘wat is de magie van de mix?’: sturingskracht.

‘Magic Mix’-projecten bieden, meer dan in reguliere huurwoningen, allerlei mogelijkheden om te kunnen bijsturen. Je zou deze sturingskracht social engineering kunnen noemen. Deze ‘sociale aanpasbaarheid’ vindt op verschillende manieren plaats. Ik noem hier even de twee belangrijkste:

1. Sturing op de bewonerssamenstelling: er bestaat steeds meer zorg over concentraties van kwetsbare groepen in de goedkope woningvoorraad. De oorzaken voor deze concentraties zijn van diverse aard. Corporaties en gemeenten kunnen hier maar beperkt op acteren. In de Magic Mix kan veel meer gestuurd worden op de samenstelling van de bewonersgroep op complexniveau.
2. Concretisering van grote maatschappelijke idealen: stroeve idealen zoals ‘de gemengde wijk’ of ‘de inclusieve wijk’ (dragende en kwetsbare bewoners in de wijk beteken iets voor elkaar) en ‘de participatiemaatschappij’ (de bewoner pakt maatschappelijk meer zelf op, op redelijke afstand van instituties) lijken moeizaam van de grond te komen in Nederland. In de onderzochte ‘Magic Mix’-projecten krijgen deze idealen wél vorm.

Het is belangrijk voor het behoud van de magie van de mix om te beseffen dat de huidige sturingskracht voor een belangrijk deel voortkomt uit de experimentstatus van deze projecten. Ze leunen daarom niet of nauwelijks op landelijk of gemeentelijk beleid. Zo opereren ze vaak buiten de kaders van de woonruimteverdeling en de Woningwet. Niet dat men buiten de regels opereert, maar vaak wel langs de randen ervan. De ruimte (lees: sturingskracht) die men hiermee creëert, is dus geleend, maar is tegelijktijdig cruciaal voor het welslagen van de Magic Mix. De vraag voor de komende jaren is dan ook hoe deze ruimte overeind blijft, wanneer de Magic Mix haar experiment-status achter zich moet laten.