Verward
Verwarde personen beheersen al een tijd het nieuws. Als het fout gaat in de wijk, gaat het vaak goed fout. Afgelopen jaren is er verschillende keren een woningexplosie geweest. Genoemde oorzaak: een ‘verward persoon’. Isolement en vereenzaming, ten prooi aan criminele vriendjes, verslaving of asociaal gedrag naar de buurt. Elke professional werkzaam in een aandachtswijk kan gemakkelijk voorbeelden opnoemen van ‘onverbeterlijke individualisten’ of ‘Paradijsvogels’. Is dat nieuw? Nee, sociale problematiek en een laag inkomen en opleiding zijn communicerende vaten. De vraag is vervolgens, is er cijfermatig sprake van een toename van verwarde personen?
Als je landelijk naar de aantallen kijkt is het een aantal doorstromers uit GGZ-kliniek (ongeveer een reductie van in totaal 15.000 plaatsen door de Hervorming Langdurige Zorg) en Beschermd Wonen (minimaal 8.800 doorstromers in totaal als alle gemeenten de visie van commissie Dannenberg volgen) een aantal dat de sociale huurvoorraad bij een jaarlijkse mutatie van ruim 250.000 woningen in zijn broekzak steekt. Door passend toewijzen komen doorstromers vaak in dezelfde complexen (tweekamerwoningen met vaak een hoge mutatiegraad) en woningen in buurten terecht. Dat geldt overigens ook voor statushouders en andere mensen met een laag inkomen en vaak dito opleidingsniveau. Corporaties constateren een verdichting van het aantal huurders met sociale problematiek. Simpelweg omdat huurders zonder deze problematiek wegtrekken uit die complexen of door passend toewijzen geen toegang meer hebben. Dus neemt het aantal toe? Ja in lichte mate, maar mensen met sociale problemen wonen meer en meer bij elkaar omdat de huizen met lage huurprijzen meestal in de oudere woningvoorraad te vinden zijn. In diezelfde goedkope woningvoorraad wonen ook vaak 80-plussers die alle veranderingen met lede ogen aan zien.
Er is veel onrust over, op een bewonersavond van een corporatie in Rotterdam benoemden oudere huurders hun onveilige gevoel over de toename van buurtoverlast: “ik heb geen idee wie ik kan bellen.” Maar is alles mis? Nee, op een roerige avond vol recht voor zijn raap-commentaar, delen dezelfde kritische Rotterdammers ook complimenten uit. Aan een zorgorganisatie die zorgt voor koppeling van buurtbuddy’s aan doorstromers. Hierdoor worden problemen voorkomen. Of door er voor te zorgen dat huurders meer betrokken zijn en weten bij wie zij aan de bel kunnen trekken bij problemen. Dat geldt ook in andere gebieden zoals Parkstad Limburg. In een gebied van 125.000 inwoners, met een veelheid aan dorpen en kleine kernen, waar de jaarlijkse doorstroming van rond de 140 woningen, op een enkeling na, in harmonie verloopt. Of bijvoorbeeld de Apeldoornse woningcorporaties , gemeente en zorgaanbieders. Die jaarlijks voor rond de 100 mensen een nieuwe woonplek met de benodigde begeleiding organiseren, inclusief een twee jaar durende monitoring of alles goed blijft verlopen. Of gemeente Utrecht en woningcorporatie Portaal of Mitros. Die al diverse succesvolle Magic Mix-projecten voor doorstromers of verspreid wonen in de wijk exploiteren, in overleg en in samenwerking met de buurt. Dat is er dus ook, goed nieuws.
Hebben deze lokale partijen daarmee alles opgelost en voorkomen we daarmee gasexplosies in de toekomst en onrust in wijken? Nee, natuurlijk niet. Maar verwarde personen lijken dé test case te zijn die aantonen of er inderdaad een samenhangende afstemming is tussen wonen, begeleiding en zorg. Of je elkaar weet te vinden. Juist als problemen ontstaan. Kern bij deze afspraken lijkt buurtmanagement te zijn; heb je met elkaar geregeld wie aanspreekpunt is en wie gebeld kan worden als er geharrewar, ongerustheid of erger, onveiligheid is. In preventie en voorkomen van crises kan in wijken nog veel verbeterd worden. Maar vele partijen bewijzen elke dag dat er handelingsperspectief is, ook bij ‘lastig’ gelabelde personen. Ik pleit voor een genuanceerde discussie en zoektocht naar goede interventies voor een verbetering van de leefbaarheid in de wijk. Of zoals een van de sprekers zei op een inspiratiebijeenkomst voor woningcorporaties over wonen en zorg: “laten we elkaar geen onmacht aanpraten over een onbeheersbare tsunami door de extramuralisering en dat deze mensen de oorzaak zijn van alle problemen in de wijk. We kunnen beter zorgen voor een goed plan”.
