Leren van arbeidsmarktbeleid

Tal van werkgevers staan te springen om geschikt personeel. Recent berichtte het Financieele Dagblad weer eens over de grote moeite die bedrijven hebben om hun vacatures te vullen. In het artikel wordt een onderzoek van het UWV aangehaald waaruit blijkt dat bijna 50 procent van de verwachte 1,2 miljoen vacatures die dit jaar zullen ontstaan moeilijk te vullen zijn. Goed dat er aandacht aan wordt besteed. Over de enorme groep personen die aan de kant staat lees je echter veel minder. Zo is er bijvoorbeeld een onbenut arbeidspotentieel van 1,3 miljoen mensen. Dat zijn dus 1,3 miljoen Nederlanders die (meer) willen werken. Dat aantal neemt de laatste tijd niet of nauwelijks af, ondanks dat de economie groeit en het aantal vacatures enorm is.

Uit het onderzoek van het UWV komt ook naar voren dat de werkgevers met moeilijk vervulbare vacatures vrijwel geen gebruik maken van het middel dat het meest voor de hand ligt, een aanpassing van het salaris. Dat middel wordt slechts door 4 procent van de werkgevers ingezet. Waar wel extra werk van wordt gemaakt? Bijna 40 procent van de werkgevers met moeilijk vervulbare vacatures heeft als ‘extra inspanning’ de vacature uitgezet via meer of andere wervingskanalen zoals LinkedIn, vacaturesites, advertenties.

Vreemd. Als je als werkgever die invulling van die vacature zo belangrijk vindt dan zet je toch hét middel in – een fantastisch salaris – om dat te bereiken? Of moet er geconcludeerd worden dat het invullen van vacatures toch niet zo’n urgent probleem is als wordt geschetst? (Goede) ondernemers zien immers de signalen dat de economie in Duitsland alweer aan het afzwakken en zelfs aan het stagneren is. Italië bevindt zich al in een recessie. Dit en de verschillende economische en politieke onzekerheden zijn er wellicht de oorzaken van dat werkgevers niet vol voor die nieuwe werknemer gaan om die belangrijke vacature in te vullen.

En wat is nu de les voor gemeenten? Uit het UWV onderzoek komt naar voren dat van de werkgevers met moeilijk vervulbare vacatures slechts 6 procent als extra inspanning het inschakelen van de gemeente of het UWV noemt. 6 procent! En dat in een tijd van zo veel (moeilijk in te vullen) vacatures. Het is niet voor niets dat het aantal bijstandsgerechtigden nog steeds ruim 100 duizend personen hoger ligt dan vóór de economische en financiële crisis die in 2008 begon. Het aantal bijstandsgerechtigden is het laatste jaar weliswaar licht gedaald maar wat als een economisch mindere tijd zich aandient (die al heeft aangeklopt)? Het verblijf in de bijstand lijkt steeds minder vaak een tijdelijk verblijf te zijn. En dat is meer dan zorgelijk: in 2018 bleek dat bijna tachtig procent van alle gemeenten, voor het vierde jaar op rij, te weinig budget heeft om de bijstandsuitkeringen te betalen. Er gaat hier dus structureel iets niet goed. Er worden met goede bedoelingen veel projecten en aanpakken in de praktijk gebracht. Maar wat levert het op, wat gaat goed en wat moet beter? Welke lessen kunnen er worden geleerd? In gemeenteland wordt te weinig kritisch naar het eigen handelen gekeken. Een slimme gemeente is een lerende gemeente, dus aan de slag met monitoren en evalueren!