Kampioen betaalbaarheid

De invoering van de passendheidsnorm via de Woningwet deed in 2015 veel stof opwaaien. Woningcorporaties werden verplicht om nieuwe huurders met recht op huurtoeslag voor minstens 95% te huisvesten in woningen met een huurprijs onder de aftoppingsgrens. Bovendien mocht dit niet ten koste gaan van de kansen van woningzoekenden met een laag inkomen. Veel corporaties maakten zich zorgen over de gevolgen.

De passendheidsnorm betekende een grote ommezwaai in het beleid van minister Blok. Tot dan toe weigerde de minister om betaalbaarheidsnormen te stellen. Als een huurder met een laag inkomen een hoge huur betaalt, dan is dat zijn eigen keuze, was lange tijd zijn redenering. Daarbij vergat hij dat woningzoekenden tot 2016 in sommige gebieden weinig andere keuze hadden dan een dure woning te accepteren. Mede als gevolg van rijksbeleid hadden corporaties en andere verhuurders hun streefhuren fors verhoogd. Vooral nieuwe huurders betaalden daarvan de rekening en uiteindelijk ook het Rijk, via de huurtoeslaguitgaven.

Nu we de balans hebben opgemaakt van het eerste jaar, blijkt passend toewijzen zonder veel problemen te zijn ingevoerd. Bijna alle corporaties hebben de passendheidsnorm gehaald. Door meer woningen onder de aftoppingsgrens te verhuren, zijn zij er bovendien in geslaagd om de kansen van de huurtoeslagdoelgroep op peil te houden. Ook het gevreesde segregatie-effect is tot nu toe uitgebleven, mede dankzij een gedifferentieerd huurbeleid van corporaties. Deze resultaten tonen aan dat woningcorporaties een groot aanpassingsvermogen hebben.

Het meest positieve effect van passend toewijzen is dat de betaalbaarheid voor de nieuwe huurders met de laagste inkomens daadwerkelijk is verbeterd, zonder grote gevolgen voor de beschikbaarheid. Dit was alleen mogelijk omdat de corporaties onder druk van de Woningwet massaal hun streefhuren hebben verlaagd. Hoewel het thema betaalbaarheid al sinds 2013 volop in de belangstelling staat, was er kennelijk toch rijksregelgeving voor nodig om deze trendbreuk af te dwingen. Zo gaat minister Blok – of hij nu wil of niet – toch nog de boeken in als ‘kampioen betaalbaarheid’.