Geef arbeidsmigranten een stem

Participatie staat hoog in het vaandel in onze inclusieve bv Nederland. Toch gaat de participatievlag niet uit wanneer het gaat over de huisvesting van arbeidsmigranten, pardon ‘internationale werknemers‘. Dan zijn we toch niet geneigd hen erbij te betrekken. In Altena doen we dat juist wel, al moesten we wel even zoeken hoe.

Participatie is een groot goed, vinden we in Altena. Toen onze raad in juni 2019 het plan Huisvesting Arbeidsmigranten vaststelde, stond daar dus ook als voorwaarde in dat een maatschappelijk panel meedenkt over het formuleren van beleidsregels. Maar: wat is de status van zo’n panel? Een klankbordgroep, een adviesraad? En hoe zwaar weegt hun advies? Dat stond niet uitgewerkt in het plan van aanpak. Een internetspeurtocht leverde ook geen aansprekende voorbeelden op.

Ik vroeg wethouder Van Oosten (van onder meer Economie) te kiezen voor een adviesraad. Want zo’n raad is niet vrijblijvend en het bewijs dat Altena participatie écht het hoogste goed vindt. Laat deze adviesraad eventueel zelfs een voor het college bindend advies uit brengen, adviseerde ik, als zij tot een unaniem advies kan komen. Want dat is feitelijk de hoogste vorm van de participatieladder; mee beslissen.

Ons plan van aanpak was niet duidelijk over hoe zo’n adviesraad eruit moet zien. We wilden een brede samenstelling natuurlijk. Maar dan kom je al snel uit bij de usual suspects, de betrokken burgers en bedrijven. Voor mij stond vast dat we ook mét arbeidsmigranten moeten praten en niet alleen óver hen. Daarom zocht ik contact met drie uitzendbureaus die actief zijn in Altena: Europe at Work, Van Doorn Uitzendbureau en Covebo. Wilden hun teamleider of directeur en een arbeidsmigrant mee denken over het formuleren van nieuwe beleidsregels?

De uiteindelijke adviesraad bestaat uit vertegenwoordigers van: bedrijven, uitzendbureaus, huisvesters, ZLTO (organisatie voor boeren en tuinders in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland), inwoners, onderwijs, welzijn, volksgezondheid, jongeren en (natuurlijk) arbeidsmigranten. Samen moesten zij met een breed gedragen advies komen over de huisvesting van arbeidsmigranten (locaties en voorzieningen) in Altena voor het college van B en W.

Het college besloot al bij de start van de adviesraad een unaniem advies ongewijzigd over te nemen. “Best spannend”, erkende wethouder Van Oosten, “om op voorhand in te stemmen met iets waarvan je nog niet weet wat het precies gaat inhouden.”

In oktober 2019 kwam de adviesraad bij elkaar. Eerst werden voorbeelden uit Waalwijk en Zaltbommel gepresenteerd. Vervolgens bedachten kleinere groepjes in een ‘snelkookpansessie’ nieuwe criteria voor de huisvesting van arbeidsmigranten. De aanwezige arbeidsmigranten wilden een supermarkt, op maximaal twee kilometer afstand, zo’n 20 minuten lopen. Zij willen namelijk niet hun auto gebruiken vanwege regelgeving rondom wegenbelasting voor buitenlandse auto’s. En de auto van de baas mag niet gebruikt worden voor winkelbezoek.

De wens van de arbeidsmigranten is vertaald in de beleidsregel. Op een kaart zijn de zestien supermarkten in Altena voorzien van een cirkel van twee kilometer. Daarbinnen is aan de rand van de kernen huisvestiging van arbeidsmigranten mogelijk.
Met een aanvulling uit de inspraakronde voor bewoners – een extra verruiming voor land en tuinbouwbedrijven – is het resultaat aan de gemeenteraad ter vaststelling in april-mei 2020 voorgelegd. Een mooi voorbeeld van burgerparticipatie!

Als het coronavirus geen roet in het eten gooit bij de besluitvorming door de raad, gaan de nieuwe beleidsregels voor de huisvesting van arbeidsmigranten gelden vanaf medio juni 2020.