Circulair vastgoed is meer dan een ontwerpvraagstuk

In de vastgoedsector kunnen we, op het gebied van circulariteit, veel leren van consumentenproducten. Bij printers, wasmachines en telefoons is het circulaire businessmodel al bijna gemeengoed. En u heeft vast al eens in een Greenwheels of op een OV-fiets gereden.

Onlangs heb ik een MOOC gevolgd aan de TU Delft, faculteit Industrieel Ontwerpen over The Circular Economy. In deze online cursus wordt benadrukt dat circulariteit meer is dan een ontwerpvraagstuk. Een randvoorwaarde voor een circulair businessmodel is dat seinen op groen staan voor alle betrokken partijen.

Voor het hergebruik van telefoons is het bijvoorbeeld cruciaal dat consumenten oude telefoons gaan inleveren en dat een refurbished telefoon – ook in de perceptie – een prima alternatief is voor een splinternieuwe. Ook moet er een vindbare partij zijn die oude telefoons terugkoopt en een winkel die refurbished telefoons verkoopt. Regels kunnen daarbij een handje helpen. Refurbished telefoons gaan bijvoorbeeld als zoete broodjes sinds leningen voor dure nieuwe telefoons worden geregistreerd bij het BKR. Dat krikt de animo en daarmee de waarde van refurbished telefoons op.

Circulair wordt in de vastgoedsector vooral nog geassocieerd met ontwerpen en bouwen. Bij woningcorporaties is hergebruik in elk geval geen gemeengoed. Als er extra woningen nodig zijn gaan we nieuwe bouwen, slopen kost geld en tijdelijke woningen worden in 10 jaar afgeschreven. En dat terwijl er vastgoed leeg staat, er bedrijven zijn die willen betalen om een woning te slopen en er verplaatsbare woningen met terugkoopgarantie te koop zijn. Corporaties kunnen hier gewoon mee aan de slag.

De overheid kan ook hierbij een handje helpen. Bijvoorbeeld door de demontabiliteit van woningen en hergebruik van materialen te waarderen (in de milieuprestatie gebouwen?) en door eenmalig vergunningen te verstrekken voor verplaatsbare woningconcepten, zodat deze procedure niet bij elke verplaatsing opnieuw hoeft te worden doorlopen. Ook bij leveranciers van gebouwonderdelen (terugnemen bij vervanging), financiers (terugkoop financieren) en andere betrokken partijen moeten de seinen op groen staan. Dan is het circulaire vastgoedmodel niet alleen duurzaam, maar ook financieel aantrekkelijker dan het lineaire alternatief.