Vast aanspreekpunt als betrouwbare duurzaamheidspartner voor Haagse horeca

Op weg naar aardgasvrij: ook de horeca zal er aan moeten geloven. Horecaondernemers hebben warmte nodig voor hun belangrijkste proces: het bereiden van eten. Met koken, bakken, frituren én verwarmen van de terrassen loopt de gasrekening al snel op, waardoor de horeca tot een aardgasintensieve branche gerekend kan worden. Genoeg reden om de horeca speciale aandacht te schenken in de aanpak naar aardgasvrij. Toch blijkt uit een korte analyse dat er op landelijk niveau geen speciale regelingen zijn voor deze branche. Wel bestaan er voor mkb’ers in het algemeen verplichtingen voor grootverbruikers en een aantal subsidies voor energiebesparing, weergegeven in dit overzicht. Gemeenten kunnen echter ook een rol spelen in de verduurzaming van lokale mkb’ers. In dit artikel zoomen we in op de aanpak van de gemeente Den Haag.

Brede verduurzamingsaanpak voor de Haagse Horeca

De gemeente Den Haag kent een groot aandeel horecaondernemingen door het internationale klimaat en de ligging aan het strand. Hiermee staat de horeca in de top 3 van grootste energieverbruikers van de stad. Hiermee spelen ze een belangrijke rol in het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen. De gemeente Den Haag heeft een ambitieuze doelstelling: in 2030 klimaatneutraal zijn. Daarbij wordt niet puur ingezet op energieverbruik, maar wordt verduurzaming in brede zin aangevlogen, waarbij circulariteit bijvoorbeeld ook een belangrijke pijler is.
Met de coronacrisis net achter de kiezen, de huidige inflatie én personeelstekorten lijkt duurzaamheid voor ondernemers de zoveelste zorg op het lijstje. Vanuit de gemeente Den Haag is daarvoor iemand beschikbaar om hen te ontzorgen: adviseur duurzaam ondernemen Inge Helder.

Even Inge bellen

Inge is namens de gemeente Den Haag hét gezicht voor de Haagse ondernemers die willen verduurzamen. Haar rol is om Haagse mkb’ers op weg te helpen bij de verduurzaming van hun onderneming. Veel horecaondernemers vallen onder de landelijke Energiebesparingsplicht en moeten daarom nadenken over energiebesparing. De gemeente wil de ondernemers hierbij helpen en zet Inge in voor inzicht, een netwerk, kennis, en advies over bespaarmethoden en financiering. Sommige ondernemers weten haar rechtstreeks te vinden, maar ook vanuit de lokale Koninklijke Horeca afdeling wordt er naar haar verwezen. En je kunt haar vinden op de horecabeurs.

Hoe gaat ze te werk?

Nog geen 20 procent van de Haagse horeca is lid van een brancheorganisatie. De ondernemers die aangesloten zijn bij een brancheorganisatie weten doorgaans de zaken zelf te vinden en goed te organiseren. Zij hebben hulp van de gemeente niet het hardste nodig. Daarom focust Inge zich met name ook op de ondernemers in wijken die nooit een ambtenaar zien.

Toch werkt Inge in principe vraaggestuurd. Ze reageert daarom bijvoorbeeld als een ondernemer met een vraag bij de gemeente komt. Ondernemers kloppen meestal niet aan omdat ze zo graag willen verduurzamen, maar omdat ze een acuut probleem hebben. “Mijn bestelbus is kapot en moet vervangen worden: zal ik voor een goedkope diesel gaan die misschien uit de stad geweerd zal worden of voor een elektrische waar ik een laadpaal voor moet aanschaffen?”

Inge helpt vervolgens in het woud van mogelijkheden: wat is voor jouw specifieke onderneming de meest logische stap? Wat moet van de wetgeving? Heeft de ondernemer het meeste baat bij informatie, een energiescan, inkoopkorting of door lid te worden van een duurzaamheidskring? Het start altijd bij het oplossen van het probleem, maar vervolgens stelt Inge een stappenplan voor met makkelijke en besparende verduurzamingsmaatregelen, zodat de ondernemer meer investeringsruimte krijgt. De meeste ondernemers kunnen bijvoorbeeld veel besparen op afvalcontracten, waarbij het vrijgespeelde geld weer tactisch ingezet kan worden voor energiebesparende maatregelen. Het meedenken en beredeneren vanuit het perspectief van de ondernemer is een goede formule om vertrouwen op te bouwen merkt Inge in de praktijk.

Hoe is dit in Den Haag georganiseerd?

Het programmateam duurzaamheid bepaalt de duurzaamheidsambities voor de hele gemeente en monitoren deze. De afdeling economie kijkt naar de gevolgen van deze ambities voor de economie. Zij vertalen dit ook naar de verschillende groepen ondernemers. Daarnaast is er een afdeling participatie en duurzaamheid. Dit team richt zich voor een groot deel op huishoudens, maar Inge is ook onderdeel van dit team en zet exclusief in op bedrijven. Zij is het contactpunt voor ondernemers die vragen hebben over verduurzaming en is tegelijkertijd verantwoordelijk voor het ophalen van feedback op de regelingen van de gemeente.

Er warmpjes bij zitten

Een voorbeeld van zo’n regeling gaat over terrasverwarming. In het druilerige Nederlandse weer, willen veel ondernemers toch profiteren van hun terras. Traditionele terrasverwarmers verbruiken echter veel energie. Een alternatief zijn warmtekussens: dit scheelt 90 procent van het energieverbruik. Je verdient ze daarom snel terug, maar ze vragen wel een grote investering aan de voorkant. De gemeente heeft hiervoor een inkoopkorting geregeld. Zonder gedoe met voorschieten en terugvragen. De ondernemer krijgt de lagere rekening van de leverancier, de gemeente regelt de rest. En de bewijslast? Die ligt bij de leverancier. Zij maken foto’s op het moment van levering.

Een eerlijk verhaal

Het bovenstaande verhaal is gebaseerd op een presentatie van Inge Helder bij de leerkring Utiliteit van Platform31. Na het noemen van een aantal succesverhalen werd haar gevraagd wat de belangrijkste elementen zijn in haar werk die zorgen voor succes. Inge noemde vier hoofdpunten:

Wees betrouwbaar  

• Kennis van zaken is heel belangrijk, een ondernemer prikt daar zo doorheen. Wel is het belangrijk om dezelfde taal te spreken als de ondernemer, dus laat de ambtenarentaal zo veel mogelijk achterwege.
• Wees niet bang om het eerlijke verhaal te vertellen. Op dit moment is stroom nog duurder dan gas, dus de overstap naar inductie koken verdient zich niet direct terug. Wees hierover transparant naar ondernemers en focus eerst op no-regret maatregelen.

Goede voorbeelden helpen  

• In de brochure Vlammen zonder vuur vertellen bekende Haagse horecaondernemers welke stappen ze gezet hebben richting koken op inductie en hoe dat bevalt. Het zijn mooie verhalen, maar ook hier wordt de situatie niet opgepoetst. Er zijn veel redenen om ‘all electric’ te gaan, maar het is vaak lastig te organiseren vanwege netcongestie en vraagt een forse investering.
• Wees ook niet bang om ondernemers naar elkaar te verwijzen, ze kunnen elkaar vaak goed helpen. Er zijn al meerdere duurzaamheidskringen ontstaan met ondernemers uit dezelfde branche die veel dezelfde vragen hadden. Door samen op te trekken hoeven ze niet ieder apart het wiel opnieuw uit te vinden. In de praktijk blijkt bovendien dat ze zich gesteund voelen door het collectief en daarom vaker & sneller duurzaamheidsmaatregelen nemen.

Werk vraaggestuurd  

• Stel niet de doelstelling van de gemeente centraal (top down aanpak). Ondernemers herkennen zich niet in ambities als CO₂ besparen, circulariteit, klimaatadaptatie of de invoering van een emissievrije zone. Tegelijk willen zij wél graag op hun energierekening besparen, bereikbaarheidsproblemen oplossen, hun afvalcontract verlagen en hun zaak toekomstbestendig maken. Verdiep je dus goed in hun belang en hoe dat aansluit bij de gemeentelijke doelstellingen (bottum up aanpak).
• Houd goed contact met de handhaver van de energiebesparingsplicht; in Den Haag de omgevingsdienst. Ook zij hebben het nummer van Inge in de achterzak om de ondernemers die zij handhaven te wijzen de hulp die de gemeente biedt bij benodigde verduurzamingsmaatregelen.

Communicatie & zichtbaarheid  

•  Gemeentelijke ondersteuning voor ondernemers is vaak lastig vindbaar. In het beste geval staat het op de website, maar veel ondernemers kijken daar helemaal niet. Ze zien de gemeente toch vooral als een partij die zaken voorschrijft en dingen verbiedt. Daarom moet je als adviseur duurzaam ondernemen de stad in. Wees zichtbaar.
• Meld je bij brancheorganisaties, bestaande netwerken en ondernemersclubs. Vertel wat je komt brengen en te bieden hebt. Lever items aan voor hun nieuwsbrieven. En deel succesverhalen van ondernemers die al van je diensten gebruik hebben gemaakt.
• Zorg dat je laagdrempelig bereikbaar bent, dus niet via een formulier op de website, maar gewoon telefonisch zonder tussenkomst van een helpdesk.
• Wanneer je je werk als adviseur goed doet verspreid het zich vanzelf als een lopend vuurtje. Mond-op-mond reclame is nog altijd de beste manier om bekendheid te realiseren.